Komisioni Europian ka publikuar progres raportin për Shqipërinë, ku thuhet se vendi ynë ka bërë hapa përpara dhe është gati për diskutimet rreth integrimit.
Në raportin që do të prezantohet sot nga Komisioneri për Zgjerim, Oliver Varhelyi, bie në sy, ndalja e Komisionit tek mosfunksionimi i Gjykatës Kushtetuese dhe Ligjit për Mediat, ku mbeten ende dy pika problematike në progres raport!
Klima politike është problematike dhe dialogu politik duhet të përmirësohet, shkruhet në raport, ndërsa për marrëveshjen e 5 qershorit dhe respektimin e saj deri tek miratimi në Kuvend, thuhet se është pozitive për vendin.
Demokraci
Ambienti politik vazhdoi të shënohej nga polarizimi intensiv. Opozita vendosi të bojkotojë zgjedhjet lokale të 30 qershorit 2019. Këto u mbajtën, ndërsa Presidenti kishte lëshuar një vendim për të shtyrë votimin për në Tetor. Parlamenti nisi një procedurë fajësimi për Presidentin, e cila u përmbyll në korrik 2020. Ngërçi politik i vendit pa një hapje në janar 2020, kur shumica qeverisëse dhe opozita parlamentare dhe jashtë-parlamentare arritën një marrëveshje për të çuar përpara reformën zgjedhore duke krijuar një platformë për të përfunduar bisedimet teknike dhe politike. Një marrëveshje u arrit më në fund në 5 qershor 2020. Ndryshimet në kodin zgjedhor u miratuan nga Parlamenti në 23 korrik 2020, në përputhje me marrëveshjen e 5 qershorit 2020 dhe zbatimin e rekomandimeve të OSBE / ODIHR. Përveç kësaj, Parlamenti miratoi në 30 korrik disa ndryshime në Kushtetutë në lidhje me sistemin zgjedhor. Këto ndryshime që nuk kanë lidhje me zbatimin e rekomandimeve të OSBE / ODHIR kërkuan ndryshime të mëtejshme në kodin zgjedhor të cilat u diskutuan midis partive në Këshillin Politik, por pa arritur një kompromis para se Parlamenti t’i votojë ato në 5 Tetor. Pavarësisht nga rezultati pozitiv i marrëveshjes së arritur në 5 qershor 2020, dialogu politik në vend duhet të përmirësohet, veçanërisht për reformën zgjedhore dhe zbatimin e saj.
Zgjedhjet
Më 30 qershor 2019, Shqipëria mbajti zgjedhjet lokale në një mjedis politik të polarizuar fort. Pas heqjes dorë nga blloku të mandateve parlamentare në shkurt 2019 dhe muajve të protestave në rrugë, opozita vendosi të bojkotojë zgjedhjet. Më 8 qershor, për shkak të kërcënimeve të sigurisë, Presidenti dekretoi anulimin e dekretit të tij të mëparshëm që përcaktonte datën e zgjedhjeve dhe shpalli 13 Tetorin si datë të re. Dekreti i Presidentit u injorua nga shumica në pushtet dhe organet e administratës zgjedhore. Ndërsa opozita jashtë-parlamentare u përpoq të delegjitimonte zgjedhjet, bashkësia ndërkombëtare paralajmëroi se dhuna gjatë procesit zgjedhor do të konsiderohej e papranueshme. Kandidatët për kryetar bashkie nga Partia Socialiste (PS) në pushtet garuan pa kundërshtim në 31 nga 61 bashki, nga të cilat PS fitoi 60 (pjesa e mbetur u fitua nga një parti e vogël e mbështetur nga PS). Pas zgjedhjeve, Parlamenti nisi një procedurë fajësimi kundër Presidentit për shkak të antikushtetutshmërisë së vendimit të tij për të anuluar datën e zgjedhjeve. Komisioni hetimor ad hoc i Parlamentit arriti në përfundimin se ndërsa Presidenti kishte tejkaluar kompetencat e tij kushtetuese, shkelja nuk siguroi arsye të mjaftueshme për fajësimin e Presidentit. Parlamenti miratoi gjetjen e komitetit ad hoc të hetimit në 27 korrik 2020.
Komiteti përkatës ad hoc parlamentar është ende në proces.
Në raportin përfundimtar nga misioni i tij i vëzhgimit të zgjedhjeve, OSBE / ODIHR vuri në dukje se, megjithëse zgjedhjet e qershorit ishin organizuar pa probleme të mëdha, ato ishin mbajtur me pak kujdes për interesat e votuesve, pasi votuesit nuk kishin një zgjedhje të plotë të politikave alternative. Më tej rekomandoi: një dialog gjithëpërfshirës midis partive politike për të kryer reformën zgjedhore; masat për të eleminuar keqpërdorimin e burimeve shtetërore; de-politizimi i shërbimit civil, përfshirë krijimin e komisionerëve të pavarur të zgjedhjeve; sigurimin e pavarësisë dhe paanësisë së Komisionit Qendror të Zgjedhjeve dhe gjyqësorit; hetim i shpejtë dhe transparent i pretendimeve të shkeljeve zgjedhore.
Në 14 Janar 2020, mazhoranca qeverisëse dhe përfaqësuesit e opozitës parlamentare dhe jashtëparlamentare arritën një marrëveshje përparimi për të çuar përpara reformën elektorale të gjatë. Marrëveshja ngriti një Këshill Politik, një platformë ndër-partiake e përbërë nga dy bashkëkryetarët e Komitetit Ad Hoc që përfaqësojnë shumicën qeverisëse parlamentare dhe opozitën, dhe dy përfaqësues të opozitës jashtë-parlamentare, për të drejtuar reformën në një bazë konsensuale me zbatimin e rekomandimeve të pazgjidhura të OSBE / ODIHR, duke siguruar financim transparent të partive politike dhe fushatave elektorale. Data e synuar për të arritur një konsensus brenda kësaj kornize ishte caktuar në 30 qershor 2020.
Pas negociatave të gjata, më 5 qershor 2020, Këshilli Politik arriti një marrëveshje përparimi për të futur gradualisht një administratë zgjedhore të politizuar, në përputhje me rekomandimet e OSBE / ODIHR. Palët ranë gjithashtu dakord për të futur identifikimin elektronik të të gjithë votuesve (aty ku teknikisht është i vlefshëm), për të ristrukturuar Komisionin Qendror të Zgjedhjeve dhe Kolegji Zgjedhor të përbëhet nga gjyqtarë të verifikuar. Ndryshimet në kodin zgjedhor u miratuan nga Parlamenti, në përputhje me marrëveshjen e 5 qershorit 2020, në 23 korrik 2020. Për më tepër, në 30 korrik, Parlamenti miratoi disa ndryshime në Kushtetutë, përkatëse të sistemit zgjedhor m Ndryshimet prezantojnë mundësinë për të ndryshuar kodin zgjedhor në lidhje me listat e hapura të kandidatëve, një prag kombëtar dhe një ndalim të koalicioneve parazgjedhore. Ndryshimet kushtetuese të miratuara me mbështetjen ndërpartiake në Parlament u pritën me kritika nga opozita jashtë-parlamentare. Këto ndryshime që nuk kanë lidhje me zbatimin e rekomandimeve të OSBE / ODHIR kërkuan ndryshime të mëtejshme në kodin zgjedhor të cilat u diskutuan midis partive në Këshillin Politik, por pa arritur një kompromis para se Parlamenti t’i votojë ato në 5 Tetor. Pavarësisht nga rezultati pozitiv i marrëveshjes së arritur në 5 qershor 2020, dialogu politik në vend duhet të përmirësohet, veçanërisht për reformën zgjedhore dhe zbatimin e saj.
