Sali Berisha duket se ka hyrë në një rrugë pa krye dhe nga dita në ditë po tregohet se ndërkombëtarët janë kanë bërë benë. Në maj të vitit 2021, ish-kryeministri Berisha u shpall “Non Grata” nga Departamenti Amerikan i Shtetit, teksa akuzohet se është përfshirë në korrupsion galponat dhe minimin të demokracisë.
Ndërkohë këtë javë, të njëjtën surprizë si amerikanët, Berishës i rezervuan edhe britanikë, të cilët gjithashtu e shpallën atë “Non Grata”, duke i ndalur hyrjen në Britaninë e Madhe, ndërsa ne akuzojnë se është përfshirë në afera korruptive dhe kriminale, gjatë kohë që ka qenë në pushte. Por sikur të mos mjaftonin këto telashe të mëdhaja, kreu i “Foltores” pritet të futet akoma edhe më shumë në izolim ndërkombëtar.
Gazeta “SOT”, ka mësuar se pas SHBA-Britani, Berisha pritet të shpallet “Non Grata” edhe nga Kanadaja, Australia dhe Zelanda e Re.
Kjo sepse nën traktatin “Five Eyes – Pesë Sy”, nëse një person shpallet në kërkim ose “Non-Grata” në njërin prej anëtarëve të tij traktati, automatikisht konsiderohet i tillë edhe nga katër të tjerët. Pra, ne momentin kur Shtetet e Bashkuara të Amerikës shpallën të tillë Berishën, edhe Britania e Madhe, Australia, Zelanda e re dhe Kanadaja e konsiderojnë të tillë.
Megjithatë në ndryshim nga SHBA ka ndryshuar komunikimin, duke i njoftuar privatisht personat e sanksionuar, sikundër ndodhi në rastin e Britanisë, ku Berishës iu komunikua në mënyrë private lajmi se ishte shpallur person i padëshiruar nga anglezët. Pra, duket qartë se ndërkombëtarë janë të vendosur për ta izoluar Sali Berishën dhe për të mos bashkëpunuar me të.
Ja çfarë është traktati “5 sytë”
Përveçse SHBA, Britania, Kanadaja, Zelanda e Re dhe Australia kanë një koordinim të rëndësishëm dhe një bashkëpunim të fortë mes njëri-tjetrit, traktati “Pesë Sytë”, solidaritet për këtë shtet, çka dot të thotë se një çështje e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është edhe e tyre. Pra, në rastin e shpalljes “Non Grata” të ish-kryeministrit Sali Berisha, referuar traktatit që këto 5 vende kanë me njëra-tjetrin, ai është etiketuar me këtë ndëshkim edhe nga vendet e tjera, që në rastin konkret janë Zelanda e Re, Kanadaja, Australia dhe Britania e Madhe, që këtë javë e zyrtarizoi këtë vendim.
Po çfarë përmban mes të tjerash traktati “5 sytë”? Traktati “Five Eyes” ose “Pesë Sytë” sjell Britaninë e Madhe, Shtetet e Bashkuara, Kanadanë, Australinë dhe Zelandën e Re në aleancën më të plotë dhe më të plotë të inteligjencës në botë. Pesë Sytë (FVEY) konsiderohet gjerësisht si aleanca më e rëndësishme e inteligjencës në botë. Origjina e tij mund të gjurmohet në kontekstin e Luftës së Dytë Botërore dhe nga nevoja e saj për të shkëmbyer informacione jetike kryesisht midis Britanisë dhe Shteteve të Bashkuara, në mënyrë që të dy vendet të mund të rrisin përpjekjet e tyre të ngushta të luftës.
“Five Eyes” u themelua zyrtarisht pas Luftës së Dytë Botërore, përmes marrëveshjes shumëpalëshe për bashkëpunim në inteligjencën e sinjaleve (SIGINT), e njohur si Marrëveshja UKUSA, më 5 mars 1946. Fillimisht, duke kompromentuar vetëm Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara, ajo u zgjerua duke përfshirë gjithashtu Kanadanë në 1948 dhe Australinë dhe Zelandën e Re në 1956, të gjitha këto tre vendet e fundit anglishtfolëse, anëtarë të Komonuelthit të Kombeve dhe me sisteme të ngjashme politike kur krahasohen. në Britani.
Kështu, termi “Five Eyes” u krijua nga niveli i gjatë i klasifikimit “AUS/CAN/NZ/UK/ Eyes Only” që përfshinte “sytë” që mund të kishin akses në letra dhe informacione të profilit të lartë. Për më shumë se 70 vjet, aleanca dikur e fshehtë e pasluftës e pesë kombeve anglishtfolëse ka qenë një infrastrukturë vëzhgimi me shtrirje globale dhe plakja nuk është problem për FVEY, e cila mbetet një nga më komplekset dhe më të largëtat. -arritja e aleancave të inteligjencës dhe spiunazhit në historinë tonë. /Rigels Seliman
