Nga Sllavica Brajoviq, REL
Në kuadër të një aksioni kundër kontrabandës së cigareve, policia speciale e Malit të Zi bastisi kompleksin e vilave të familjes Stanaj në Lagjen Stari Aerodrom në Podgoricë.
Kjo familje është pronare e kompanisë Rokshped.
Aksioni u zhvillua me urdhër të Prokurorisë Speciale.
Më 9 qershor u arrestuan ish-drejtori i Rokshped-it, Prokopije Periq, dhe katër persona të tjerë, përfshirë pronarin e kompanisë MP Shped Trans, Predrag Maxhgal, ndërsa Ivan Turçinoviq u dorëzua vetë.
Periq është drejtor i kompanisë Plus, e cila tregton produkte duhani dhe është e lidhur me Rokshped-in.
Hetimet kanë në shënjestër bizneset e Rokshped-it – njërës prej kompanive më të fuqishme në Mal të Zi.
Në krye të kompanisë Rokshped është Nuo Stanaj, ndërsa Rokshped Auto Qendra drejtohet nga Sander Stanaj.
Sipas burimeve jozyrtare, ata nuk ndodhen në Mal të Zi prej kohësh.
Familja Stanaj e themeloi kompaninë Rokshped në vitin 1992.
Kompania, e drejtuar nga Rrok Stanaj, ishte fillimisht e përqendruar në transportin e mallrave në rrugë tokësore.
Gjatë sanksioneve kundër Republikës së atëhershme Federale të Jugosllavisë, kompania merrej me importin dhe shitjen e naftës dhe derivateve të naftës.
Pompën e parë të benzinës e hapi në vitin 2000.
Tetë vjet më vonë, zinxhirin e pompave ia shiti kompanisë ruse, Lukoil, për 26.5 milionë euro, me një klauzolë që e lejonte Rokshped-in të vazhdonte të operonte në këtë biznes.
Në vitin 1992, ndërmarrja u regjistrua edhe për aktivitetin e importit dhe eksportit të cigareve, me miratimin e Gjykatës Ekonomike në Podgoricë.
Firma është importuesja e vetme e autorizuar e një numri të madh të markave të njohura të cigareve në Mal të Zi dhe distributorja e njërit prej prodhuesve më të mëdhenj ndërkombëtarë, Japan Tobacco International.
Ajo posedon një rrjet prej afërsisht 300 pikash për shpërndarjen e shtypit dhe cigareve.
Në vitin 2009, nga kompania kroate Agrokor mori rrjetin prej 188 pikash të shtypit, ndërsa një vit më parë themeloi Tobacco S press-in, me 80 pika shitjeje me pakicë.
Rokshped Auto Qendra është distributori i autorizuar i markave të makinave: Volkswagen, Audi, Seat dhe Cupra.
Gjatë viteve ’90, kompania furnizoni me makina Qeverinë e Malit të Zi.
Në vitin 2006, ajo bleu hotelin Galeb në Ulqin, i cili më pas u rrënua dhe në vend të tij duhej të ndërtohej një hotel i ri.
Rroku, i cili kishte gjashtë djem, vdiq në nëntor të vitit 2016.
Bizneset i udhëhiqnin kryesisht djemtë e tij, Antoni dhe Nua.
Vëllezërit e tjerë, Lubo, Vaso, Sandri dhe Simoni, gjithashtu punuan në kompaninë familjare duke mbajtur pozita të ndryshme.
Antoni, i cili në shtator të vitit 2007 u nis nga Qiproja – përmes Beogradit – drejt Podgoricës, u arrestua në aeroportin e Beogradit, gjatë një operacioni policor të quajtur “Memfis”.
Ai u akuzua për organizimin e një rrjeti ndërkombëtar për kontrabandën e cigareve, duke përdorur kompaninë familjare si mbulesë.
Përveç tregtisë me cigare legale, sipas prokurorisë, ai merrej edhe me cigare të falsifikuara, të cilat i importonte në Mal të Zi përmes kompanive të regjistruara në Qipro dhe në Dellauer të SHBA-së.
Cigaret ruheshin në Portin e Tivarit. Zyrtarisht raportohej se shiteshin në dyqanet pa taksa (free shop) në Mal të Zi, por në realitet kontrabandoheshin në Serbi dhe prej andej shpërndaheshin në vendet e rajonit dhe të Bashkimit Evropian.
Antoni dhe 26 persona të tjerë u akuzuan se midis viteve 2004 dhe 2007 i kishin shkaktuar buxhetit të Serbisë një dëm prej 65 milionë eurosh përmes kontrabandës së cigareve.
Në vitin 2011, Antoni u dënua me 6 vjet e gjysmë burg dhe një gjobë prej 100 mijë eurosh si drejtues i grupit kriminal.
Anëtarët e tjerë të grupit u dënuan me masa të ndryshme – nga dënimet me kusht deri në 5 vjet burg.
Gjykata, pastaj, e liroi me kusht, pasi pranoi një garanci prej 400 mijë eurosh që ai të mbrohej në liri.
Por, në mars të vitit 2013, ai u vra në Sudan, ku thuhet se kishte një kompani për prodhimin e duhanit.
Familja e tij njoftoi se ai kishte qëndruar dhe punuar atje për “një periudhë të shkurtër”.
Sipas punonjësve, ai u vra nga bashkëpunëtori i tij në biznes, Mujo Sefa, nga Kosova.
Anton Stanaj është përmendur edhe si një nga pjesëmarrësit në konsorciumin që privatizoi fabrikën e kombajnave Zmaj në Zemun, e cila pas privatizimit dështoi.
Ai, po ashtu, është përmendur si pronar i kantinës së verës Erdevik në Vojvodinë.
Përveç këtyre, Qendra për Gazetari Hulumtuese e Serbisë (CINS) raportoi se Rokshped ka blerë aksione edhe në disa ndërmarrje në Serbi – në mesin e tyre: Agrovojvodina, Agrocoop, Stanishiq, Banat Seme, Mlinpek, Sheqer +, M.E.A dhe Panonliv.
Hetimi financiar i veprimtarive të Stanajt në Serbi nuk është iniciuar asnjëherë.
Në vitin 2013, CINS dhe rrjeti rajonal për raportimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit OCCRP raportuan se kanë siguruar një raport të Agjencisë Shtetërore për Hetim dhe Mbrojtje të Bosnje e Hercegovinës (SIPA), në të cilin thuhej se familja Stanaj kishte bashkëpunuar me Naser Kelmendin dhe Ekrem Llukën nga Kosova.
Naser Kelmendi u dënua në maj të vitit 2023 nga gjykata në Prishtinë me katër vjet e tetë muaj burg për trafikim të drogës.
Sipas të njëjtit burim, vëllai i Antonit, Nuo Stanaj, u akuzua në vitin 2011 në Serbi për keqpërdorime gjatë privatizimit të kompanisë beogradase Industria e Kushinetave Sferike.
Sipas aktakuzës, kompania pësoi një dëm prej 9.2 milionë eurosh.
Nua figuron si themelues dhe drejtor i kompanisë Rokshped, me 50.02% të aksioneve, ndërsa Lubo zotëron 33.3% dhe Vaso 16.6%.
Pavarësisht se Anton Stanaj ishte arrestuar dhe gjykuar për kontrabandë të cigareve, kompania Rokshped vazhdoi pa pengesa aktivitetet e saj në Mal të Zi – me shpërndarjen e shtypit, cigareve dhe makinave.
Sipas dokumenteve të siguruara nga OCCRP dhe CINS, nga viti 2008 deri më 2011, Rokshped fitoi kontrata në tenderë publikë me vlerë totale prej 3.8 milionë eurosh.
Sandri është pronari i vetëm i kompanisë Rokshped Auto Qendra.
Në janar të vitit 2021, Prokuroria Speciale e Malit të Zi nisi hetime kundër tij dhe i bllokoi përkohësisht mbi dy milionë euro.
Ai u mor në pyetje pasi Njësia Financiare e Inteligjencës së Policisë i dorëzoi Prokurorisë të dhëna që tregonin se ai kishte futur mbi dy milionë euro në mënyrë të ligjshme në sistemin financiar.
Sandri tha se këto para ia kishte dhënë babai i tij, para më shumë se dhjetë vjetësh, dhe se tani i ruante në bankë.
Gjatë hetimeve u intervistuan edhe 11 anëtarë të familjes Stanaj.
Prokuroria filloi hetimet ndaj Sandrit edhe për dyshimet për shmangie taksash dhe pastrim parash.
Ky hetim nuk ka përfunduar ende.
Sander Stanaj ka edhe një firmë në Shqipëri.
