Nga Mario Platero, Corriere della Sera
Nga nuancat e personalitetit të tij te strategjia e tij, te konkretësia dhe aftësia më e madhe politike e presidentit rus dhe stafit të tij. Cilat janë rreziqet e takimit mbi të ardhmen e Ukrainës (dhe ndoshta jo vetëm kaq)?
Në takimin historik të sotëm në Alaskë, Donald Trump do të jetë më i cenueshëm se Vladimir Putin për shkak të frymëzimit të tij dallues “Napoleonik”, një nga dobësitë e tij më të dukshme. Për më tepër, nëse iluzionet e tij të madhështisë mbizotërojnë në negociatat me një udhëheqës superior ndaj tij në shumë aspekte, presidenti amerikan rrezikon jo vetëm të sakrifikojë pa vetëdije Ukrainën ose Evropën, por edhe veten e tij.
Ne e shohim dashurinë e Trump për të pozuar çdo ditë: dje, presidenti zgjodhi të nderuarit për Qendrën Kennedy në Uashington dhe tha se do të jetë “mikpritësi” në eventin vjetor “sepse rrit shikueshmërinë”. Ai do të donte që emri i teatrit të madh të ndryshohej nga ai i presidentit të vrarë në atë të gruas së tij, Melania; Ai e shkarkoi kreun e Byrosë së Statistikave të Punës sepse nuk i pëlqyen të dhënat; ai e mirëpriti idenë që fytyra e tij të gdhendej në Malin Rushmore përkrah presidentëve të mëdhenj amerikanë si Washington dhe Linkoln.
Ai dërgoi ushtrinë për të kontrolluar kryeqytetin. Pa përmendur prirjen e tij për lajka, qoftë nga politikanë – mendoni për Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Rutte apo Netanyahu, i cili e nominoi atë për Çmimin Nobel për Paqen – apo nga drejtuesit më të fuqishëm në botë.
Duke bërë një paralele me Napoleonin, një nga shkencëtarët politikë më të mprehtë të Amerikës, Walter Russell Mead, vëren se Trump, ashtu si Gjenerali/Perandori i madh francez, e mundi shpejt opozitën brenda Shteteve të Bashkuara dhe krahun që i rezistoi brenda partisë së tij, duke siguruar një pushtet të madh për veten e tij.
Më pas ai e transferoi mënyrën e tij të veprimit jashtë vendit, jo me ushtri, por duke vendosur tarifa tregtare dhe hakmarrje ekonomike, gjithashtu për t’i dërguar – duhet thënë – një mesazh të fortë indirekt Moskës: për shembull, duke vendosur një tarifë prej 50% ndaj Indisë nëse New Delhi nuk do të ndalonte blerjen e naftës nga Rusia. Duke e vendosur këtë në kontekst, Russell Mead kujton se si, pas një samiti me Carin rus Aleksandër I në Tilsit në vitin 1807, pohimi i vazhdueshëm i supremacisë së tij e çoi perandorin francez në një kurth: “Kërkesat e imponuara ndaj vendeve të huaja ishin aq të ashpra, ndryshimi i vazhdueshëm i prioriteteve të tij dhe shkelja e angazhimeve të vjetra për të reja dhe më të mira aq të shpeshta, saqë kundërshtarët e tij më në fund refuzuan të negocionin me të”, shkroi Russell Mead në Wall Street Journal.
“Kështu, pasi Napoleoni pushtoi Moskën, Cari refuzoi të negocionte. I paaftë për të pranuar fitoren e tij, Perandori u detyrua të tërhiqej që çoi në rënien e tij.” I njëjti rrezik Trump merr me Putinin kur mendon se mund t’i prekë yjet me gisht.
Lidhur me këtë pikë, përveç Russell Mead, shumë vëzhgues të tjerë amerikanë po pyesin veten sot, në prag të samitit. Nga Peter Baker i New York Times te bordi editorial i Wall Street Journal, te ish-këshilltari i Trump, John Bolton, te Holman W. Jenkins, Wall Street Journal dhe të tjerë, ata po pyesin veten – me shembuj, pikëpyetje ose motivime të ndryshme – se sa do të rrezikojë Presidenti Amerikan i pamposhtur në aspektin e cenueshmërisë së tij personale nëse ky samit me Vladimir Putin shndërrohet në një kurth.
Gjithashtu sepse ka pasur dy raste kur Trump, gjithmonë i sigurt në vetvete, ka “shkëlqyer sytë”, siç thonë në gjuhën amerikane (mund të themi se nuk ia doli mbanë), pikërisht në aspektin e cenueshmërisë. E para ishte kur iu dha akronimi TACO (Trump Always Chickens Out). Krahasimi me një pulë, i shoqëruar nga qindra meme qesharake, nxori në pah një nerv të papërpunuar tek Presidenti Amerikan për herë të parë. Dhe më së fundmi, kur dolën teori konspirative rreth marrëdhënies së tij me ndërmjetësuesin e pedofilëve, Jeffrey Epstein, një rast më serioz sepse nxiti dyshime dhe protesta kundër mbulimeve brenda bazës së tij MAGA.
Kjo është arsyeja pse Trump arrin në samitin e Alaskës më i cenueshëm se Putini. Por edhe sepse ai ka dërguar tashmë mesazhe kontradiktore në lidhje me sanksionet e mundshme të drejtpërdrejta, sepse udhëheqësi rus është më i përgatitur, më “i keq” dhe më pak emocional ose i pasigurt se ai. Sepse ekipi i tij është objektivisht më i dobët (a duhet ta krahasojmë Sergei Lavrov me Marco Rubio? Apo me negociatorin special, zhvilluesin e pasurive të paluajtshme Steve Witkoff?).
Putin, si gjithmonë i shkathët, sapo ka përdorur tone lajkatuese ndaj Trump, duke ofruar në prag të samitit korniza më të gjera për dialog konstruktiv me Amerikën, përfshirë çështjet bërthamore. Por nëse ai nuk merr angazhime për lëshime territoriale, një Ukrainë e nënshtruar ndaj Rusisë dhe jashtë… Evropa, si dhe NATO, nuk do të hezitojnë të vazhdojnë luftën. Prandaj, korridori për të gjetur një rrugëdalje është shumë i ngushtë dhe Trump do të duhet të kuptojë se marrëveshjet që ai i propozon Putinit për ta qetësuar atë vijnë në plan të dytë pas punëve shtetërore të udhëheqësit rus.
Presidenti amerikan do të duhet të jetë i kujdesshëm dhe i matur, i gatshëm të ushtrojë presion dhe vendosmëri nëse ka qartësinë e vizionit që sugjerojnë evropianët, edhe në interesin e tij. Kjo sepse nëse ai bie në kurthet lajkatuese që Putini i vendos, ai rrezikon të mësojë me koston e vet, ashtu si Napoleoni, se sa shpejt lajkatuesit – dhe historia – mund t’i kthejnë shpinën.
