Nga Edison Ypi
”’Zoti Pjetër’, iu drejtua Ismail Kadareja, Pjetër Arbnorit gjatë një vizite në shtëpinë e Kadaresë, ku veç Arbnorit ndodhesha dhe unë e ca të tjerë, ‘a është e vërtetë se pas një kohe të gjatë në burg, i burgosuri dashurohet me qelinë?’
– Po udhëtoj nëpër botë, tha Arbnori, po shoh qytete të kristalta, grataçiela marramendëse, autostrada si gjarpërinj të zinj kilometrikë, ura të varura të bukura si nëpër ëndrra. Po vizitoj ekspozita dhe muzeume të arteve figurative me vepra madhështore me t’u mbush trupi me mornica. Por rrënqethja estetike që nuk më shqitet asnjë çast nga mendja; betoni i mureve të qelisë me pllanga gjaku të tharë, fije flokësh të ngjitur, copa lëkure ngecur nëpër plasatitje, gërvishtje nga prangat dhe goditjet, është kryevepra e kryeveprave. Po, i burgosuri dashurohet me qelinë.”
Pjetër Arbnori, i quajtur gjithashtu “Mandela i Ballkanit”, për shkak të kohës së gjatë 28-vjeçare të kaluar në burgjet e diktaturës komuniste. Lindi më datë 18 janar të vitit 1935 në qytetin e Durrësit.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, forcat partizane vranë babanë e tij. Qëndrimi antikomunist i familjes do të ishte shkak që Pjetër Arbnorit t’i mohohej e drejta për të vazhduar shkollën e lartë, edhe pse të mesmen e kishte përfunduar me rezultate të shkëlqyera.
Duke mos u pajtuar asnjëherë me vijën politike të regjimit komunist, ai dhe intelektualë të tjerë krijuan në fshehtësi Lëvizjen Social Demokrate, që u pikas nga Sigurimi i Shtetit. Fillimisht, atij iu dha dënimi me vdekje. Por ky dënim iu kthye në 25 vjet burg. Sepse autoritetet shpresonin akoma që nëpërmjet Arbnorit të zbulonin pjesëtarë të tjerë të organizatës së fshehtë ku ai bënte pjesë. Pas përfundimit të dënimit, ai u ridënua. Duke vuajtur kështu 28 vite në burgun e Burrelit. U lirua në vitin 1989, vit kur tashmë ndihej era e ndryshimit. Ishte mjaft aktiv në luftën për rrëzimin e regjimit komunist. Ai gjithashtu ishte edhe bashkëthemelues i Partisë Demokratike në Shkodër. Në vitet 1992-1997 shërbeu si Kryetar Kuvendi. Pas vitit 1997, ai bëri përpjekje që censura e shtetit në media të eliminohej.
Ndryshimet në ligj që pasuan në këtë fushë, u quajtën “Amendamenti Arbnori”.
Rreth krijimtarisë së tij letrare përmendim: “Kur dynden vikingët”, “Bukuroshja me hijen”, “E bardha dhe e zeza”, “E panjohura”, “Vdekja e Gebelsit” “Shtëpia e mbetur përgjysmë”, “Letër nga burgu”etj.
Pjetër Arbnori u nda nga jeta në Itali, në korrik të vitit 2006
