Emergjenca për shkak të Covid-19 ka detyruar qeverinë të bëjë një sërë ndryshimesh në buxhet, me qëllim sigurimin e fondeve për të përballuar situatën. Spitalet kanë nevojë për mjete, ndërkohë që po ashtu shumë biznese rrezikojnë falimentin, ndërsa mijëra qytetarë janë të papunë.
Qeveria alokoi një fond prej 120 milionë dollarë për të përballur situatën, duke ndërhyrë te koncesionet. Më saktë janë 5 koncesione të cilat janë pezulluar derisa të qetësohet situata dhe paratë që do të shkonin për privatin, po shpërndahen sipas sektorëve. Më konkretisht, është pezulluar koncesioni i Check-Up, i cili nuk funksionon për shkak të karantinës. Po ashtu është pezulluar koncesioni i laboratorëve, i cili do të jepej këtë vi. Gjithashtu është pezulluar koncesioni i mbetjeve, bashkë me dy koncesionet e rrugëve Milot-Balldre dhe Orikum-Dukat.
Deri këtu gjithçka duket normale dhe duket një zgjidhje e mire që të hiqen paratë që do shkonin për privatin dhe t’i kalojnë shëndetësisë, bizneseve dhe qytetarëve. Por në një kohë kur 120 milionë dollarët e alokuar nuk janë të mjaftueshëm, pyetja lind, pse qeveria nuk pezullon koncesionet që po rrjepin shqiptarët për vite e vite me radhë?
Fjala vjen, një koncesion që tani nuk ka shumë vlerë është ai i skanimit në dogana. Kufijtë janë mbyllur dhe avionët, anije, apo kamionët janë shumë shumë të paktë. Kontrata e këtij koncesioni është peshqesh nga ish-kryeministri Berisha, i cili e firmosi dy muaj para zgjedhjeve të 2013. Ky shërbim është dhënë me koncesion shoqërisë “Rapiscan security” në vitin 2013, ku me shpejtësi u miratua ligji nr 123/2013 ” për miratimin e kontratës nëpërmjet Ministrisë së Financave si autoritet kontraktues dhe shoqërisë ‘Rapiscan Security’ si koncesionar për financimin, ngritjen dhe operimin e shërbimit të skanimit të kontejnerëve dhe automjeteve të tjera në Republikën e Shqipërisë dhe tarifës së shërbimit të skanimit”. Kontrata për këtë koncesion u dha për 15 vjet dhe në të gjithë vendin u instaluan 5 skanerë në pikat kryesore doganore në Durrës, Morinë, Qafë Thanë, Kakavijë dhe Kapshticë kundrejt tarifës prej 39 euro për çdo skanim. Ky koncesion ka qenë gjithmonë i mbushur me problematika, por edhe në këtë situatë emergjente nuk preket.
Një tjetër koncesion pothuajse i pavlerë në këto momente është ai i markimit të karburanteve. Edhe ky koncesion është dhuratë e qeverisë “Berisha”. Po në vitin 2013, markimi i karburanteve ju dha kompanisë “GFI”, me afat 10 vjeçar për vlerën e 150 milionë euro. Për shkak të këtij koncesioni sot shqiptarët paguajnë plot 7 taksa për karburantin. Sipas kontratës, kjo kompani fiton 7 euro/ ton karburante. Ndërkohë sipas shoqatës së hidrokarbureve, kjo kompani ka zero perfomancë. “Sqarojmë se rezulton qartë se roli i këtij koncensionari në rregullimin sadopak të tregut është 0. Ngritja e tarifave mbi karburantet nga viti 2013 deri sot dhe rritja e konsumit çdo vit si mbas rritjes ekonomike nuk mund t’i njihet si meritë këtij koncesioni”, shprehej shoqata kohë më parë. Sot qarkullimi është i kufizuar. Vetë karburantet kanë reduktuar stafin, pasi furnizimi me karburant i automjeteve ka rënë ndjeshëm. Pse i duhet vendit ky koncesion, i cili fare mirë mund të pezullohej derisa të qetësohej situata.
Një tjetër koncesion që do të vijojë të gëzojë lekët e shqiptarëve është ai për pullat fiskale. Edhe ky koncesion u firmos nga ish-ministri i Financave Ritvan Bode. Koncesioni mes Ministrisë së Financave dhe shoqërisë krejtësisht anonime SICPA Holding SA, filloi punën në vitin 2011 dhe rezultoi një barrë e rëndë për buxhetin e shtetit dhe xhepat e qytetarëve dhe pa vlerë në luftën kundër kontrabandës.“SICPA” ka të drejtën ekskluzive dhe monopolin për të prodhuar dhe shitur pullat fiskale ndaj atyre shoqërive që tregtojnë alkool, duhan, birrë dhe ilaçe. Koncesioni i kushton biznesit miliona euro në vit, nga kjo vetëm 2% e vlerës derdhet në buxhetin e shtetit. Pra, koncesioni, përvetëson 98% të shumës. Çmimi i shitjes së pullave fiskale para marrëveshjes koncesionare ka qenë: Pullat fiskale të cigareve 0.49992 lekë/copa me TVSH dhe pullat fiskale të pijeve 1.20 lekë/copa me TVSH. Pas dhënies së koncesionit, çmimi i pullës fiskale ka ndryshuar si vijon: për duhanin 2.7 lekë, 4.4 lekë për alkoolin, 3 lekë për birrën dhe 2.9 lekë për ilaçet. Pra edhe ky është një koncesion që e dëmton shumë buxhetin e shteti dhe fare mirë mund t’i bashkohej listës së pezullimit.
