Vaksinat e zhvilluara për parandalimin e Covid-19 kanë të dhëna të ndryshme mbi efikasitetin. Pas marrjes së të dyja dozave, Pfizer ka një efikasitet 95 për qind, Moderna 94 për qind, ajo e AstraZeneca varion nga 62-90 për qind (doza e dytë, pas 3 muajsh) dhe Johnson & Johnson me një dozë të vetme ofron një mbrojtje në masën 66 për qind.
Pra sipas këtyre të dhënave, mund të mendohet se Pfizer dhe Moderna kanë një efektshmëri më të madhe se dy vaksinat e tjerat. Por bërja e një krahasimi bazuar vetëm tek këto të dhëna nuk është e saktë.
Efektiviteti i secilës vaksinë, llogaritet gjithnjë në të njëjtën mënyrë, por provat u zhvilluan në kontekste të ndryshme: koha, vendi dhe kriteret janë të ndryshme. Nëse ato të Pfizer dhe Moderna janë kryer në të njëjtën periudhë në Shtetet e Bashkuara, vaksina e Johsons & Johnson u testua në një periudhë të mëvonshme dhe në vende të ndryshme duke përfshirë Brazilin, kur mundësia që pjesëmarrësit të kenë qenë të ekspozuar ndaj infeksionit me variante të ndryshme dhe më shumë ngjitës ishte shumë më e lartë.
Dhe pastaj është popullata: kompania AstraZeneca e testoi në fillim vaksinën e saj tek një popullatë kryesisht nën moshën 60 vjeç. Pra siç mund të shihet, në lojë janë përfshirë variabla të shumtë, të cilët i ulin përqindjet e përmendura më lart.
Atëherë, pse nuk mund të krahasohet efektiviteti i vaksinave? “Arsyeja kryesore është se kjo pandemi ka disa valë. Nëse jeni me fat që të planifikoni studimin në një periudhë me intensitet më të madh të transmetimit të virusit, ai mund të prodhojë të dhëna të ndryshme,
në krahasim me një studim tjetër në të cilin transmetimi është shumë më i vogël”-thotë Xhovani Di Perri, Drejtori i Departamentit të Sëmundjeve Infektive të Spitalit Amedeo në Savoia dhe Shkollës së Specializimit mbi Sëmundjet Infektive në Universitetin e Torinos.
Profesori shpjegon se si studimi i kryer mbi grupin e kontrollit nga Pfizer dhe Moderna, paralelisht me ata që morën placebo, kishte një incidencë mjaft konstante të rasteve, të cilat na lejuan të kemi një lexim më të mirë të rezultateve.
Por të dhënat varen gjithashtu edhe nga mosha e subjekteve që janë regjistruar në testim, dhe ky është gjithashtu një variabël i rëndësishëm. “Elementi i parë është intensiteti i infeksionit në periudhën në të cilën kryhet studimi. I dyti është shkalla në të cilën përfshihen ata që janë më të ndjeshëm ndaj zhvillimit të sëmundjes”- thekson Di Perri.
Në këtë kuptim, ekziston një shembull ekzemplar që vjen nga studimi i vaksinës AstraZeneca, e cila u miratua në nëntor 2020 me një efektivitet prej 62 për qind, dhe që në fillim nuk rekomandohej për njerëz mbi 55 vjeç. “Kjo për shkak se ata kishin rekrutuar shumë pak vullnetarë nga kjo grupmoshë. Shumica e popullsisë do të kishte spontanisht një sëmundje pa simptoma. Kur e zgjeruan fashën e grupmoshave dhe botuan rezultatet e reja, skenari ndryshoi: sidomos tek ata që morën dozën e dytë të AstraZeneca 12 javë pas të parës, ishte e qartë se efektiviteti u rrit në 82 për qind pasi ishte testuar në një numër të konsiderueshëm të moshuarish, që na dha mundësi të arrinim në këto përfundime “-thekson Di Perri.
Një studim që është publikuar së fundmi në Angli, ekzaminoi një numër njerëzish që ose ishin prekur nga Covid-29 ose kishin marrë një dozë të Pfizer apo AstraZeneca, ose dy doza të Pfizer. Në krahasimin e këtyre 3 grupeve, studiuesit britanikë zbuluan se mbrojtje më të mirë kishin ata që ishin sëmurë nga virusi dhe që kishin marrë dy doza Pfizer, por krahasimi midis një doze të dy vaksinave të ndryshme dha rezultate të ngjashme.
“Vlerësimi i efikasitetit bazohet në sëmundjen simptomatike, madje edhe tek ata që kanë simptoma shumë të lehta të tilla si ethe apo sekrecione në hundë. Dhe ka ndryshueshmëri midis një vaksine dhe një tjetre, midis një minimumi prej 60 për qind dhe një maksimumi prej 90- 95 për qind. (Euronews, scan)
