Paqja në Ballkan është sërish nën kërcënim. Qeveritë e BE-së duhet të përballen me qeverinë serbe para se të jetë tepër vonë. Daniel Coh Bendit, ish-kryetar i Grupit të Gjelbërve në Parlamentin Evropian, Timothy Garton, profesor i studimeve evropiane në Universitetin e Oksfordit dhe ekspertë të tjerë kanë dhënë alarmin për Ballkanin.
Në një shkrim për The Guardian, specialistët u shprehën se Vladimir Putin mund të përdorë Serbinë për të shkaktuar luftë në rajon. Ata e quajnë Serbinë si ‘kali i Trojës’ i Carit në rajon. “Mbretëria e Bashkuar duhet të afrohet sërish me komunitetin politik të Evropës, një shoqatë që u shpërdorua pa kujdes nga Brexit.
Por një mbrojtje më e fortë kundër Rusisë do të thotë gjithashtu se kuajt e Trojës së Putinit, si Hungaria e Viktor Orbanit dhe Serbia e Aleksandar Vuçiçit, duhet të kundërshtohen më me vendosmëri. Kjo ngre pyetje mbi të gjitha në lidhje me zbatimin e angazhimeve themelore ligjore të anëtarësimit të Hungarisë në BE dhe statusit të vazhdueshëm të Serbisë si një vend kandidat për në BE”, shkruan The Guardian.
BE duhet të ndërhyjë urgjentisht
Gjithashtu, në analizë thuhet se detyra tani nuk është vetëm mbrojtja e Ukrainës nga agresioni rus, por edhe forcimi i mbrojtjes së anëtarëve të saj më të rinj, veçanërisht shteteve baltike, dhe përfshirja në të të gjitha ato shtete që duan të anëtarësohen në BE.
“Samiti i fundit evropian në Versajë humbi një mundësi të madhe: për të nisur, në një vend simbolik, një rend të ri të pasluftës për Evropën.
Ne nuk jemi ëndërrimtarë; ne e dimë se anëtarësimi në Bashkimin Evropian nuk është shëtitje në park dhe se të njëjtat procedura zbatohen, në parim, për Ukrainën si për vendet kandidate në Ballkan. Por kishte një mundësi për të krijuar një bashkim politik që do të lidhte hendekun midis një shoqate më të lirshme dhe anëtarësimit të plotë.
Në vend të kësaj, liderët evropianë vazhduan sikur procedurat e rregullta të BE-së në kohë paqeje janë ende të përshtatshme në rastin ekstrem të luftës në Evropë. Projekti i lirisë dhe paqes i la vendin BE-së së burokratëve dhe zyrtarëve. Por BE-ja nuk është më bashkimi ekonomik i viteve të fundit; Vladimir Putin e ka kthyer pa dashje atë në aleancën normative dhe institucionale të viteve të themelimit.
Kjo duhet të bëhet përsëri, pasi detyra tani nuk është vetëm mbrojtja e Ukrainës nga agresioni rus, por edhe forcimi i mbrojtjes së anëtarëve të saj më të rinj, veçanërisht shteteve baltike, dhe përfshirja në të të gjitha ato shtete që duan të anëtarësohen në BE”, thuhet në shkrimin e The Guardian.
Situata në Ballkan
Ekspertët shprehen se Bosnjë-Hercegovina meriton vëmendje të veçantë nga Bashkimi Evropian, pasi po nxiten tendenca përçarëse. “Bosnje-Hercegovina meriton vëmendje të veçantë në këtë kontekst. Politikanët serbë në Beograd dhe në Banja Luka (kryeqyteti i Republikës autonome Serbe të Bosnjës) po nxisin tendenca përçarëse që,
30 vjet pas fillimit të luftës në Jugosllavi, po shkatërrojnë konfederatën e brishtë të Bosnje-Hercegovinës. Ata madje po bëjnë të duket e mundur një luftë e re midis grupeve etnike të vendit.
Separatistët e mëdhenj serbë mund të jenë të sigurt për mbështetjen aktive të regjimit të Putinit. Sot, BE-ja duhet të jetë më vigjilente dhe të deklarojë qëllimin e saj të qartë për të përfshirë Bosnjë-Hercegovinën në një komunitet politik që përfshin ndihmën kundër provokimeve dhe agresioneve të mundshme.
Ajo duhet të mbështesë një aleancë që paralajmëron separatistët serbë dhe angazhon Kroacinë, si Sllovenia, të mbështesë Federatën e Bosnjë-Hercegovinës dhe të marrë pjesë në një rend të qëndrueshëm të pasluftës në të gjithë Ballkanin.
Qeveria serbe duhet të kuptojë se opsioni i saj për t’u bashkuar me BE-në do të humbet nëse rrezikon rendin e pasigurt të paqes në Ballkan dhe kërkon të fitojë terren në rrjedhën e rrëshqitjes së luftës në Ukrainë, rajoni i Donbasit u kthye në “shtëpi” në vitin 2014. Ëndrra e Millosheviçit përfundoi në mënyrë fantastike në gjykatën penale ndërkombëtare.
Serbët në Banja Luka dhe Beograd duhet të vendosin se cilës anë i takojnë. Milorad Dodik , udhëheqësi serb i Bosnjës, ka refuzuar sanksionet kundër Rusisë dhe palët e interesuara ruse (dhe kineze) po vijnë e shkojnë në Beograd. Një sinjal i qartë për Bosnje-Hercegovinën, si dhe për Malin e Zi anëtar të NATO-s, do të tregonte se këto dy shtete llogariten si pjesë e botës demokratike dhe i përkasin një komuniteti të zgjeruar evropian”, përfundon shkrimin The Guardian.
