Vendimi i mazhorancës për t’i detyruar studentët e mjekësisë të punojnë në Shqipëri për një periudhë të caktuar pas diplomimit është certifikuar nga Gjykata Kushtetuese se i plotëson kriteret e përcaktuara nga Kushtetuta, por Kuvendi duhet të ndryshojë afatet brenda 3 muajsh, pasi janë jo proporcionale. Kushtetuesja njoftoi këtë të enjte pranimin pjesërisht të kërkesës së studentëve dhe 30 deputetëve opozitar për shfuqizimin e disa pikave të ligjit.
Teksa pranon se shteti mund të kufizojë të drejtën për një interes madhor publik siç është detyrimi i shtetit për të garantuar kujdes shëndetësor, Gjykata Kushtetuese veçon se kufizimi i të drejtës me 5, 3 apo 2 vite për studentët nuk është proporcional, ndërsa udhëzon Kuvendin se sa mund të jetë ky afati.
‘Gjykata Kushtetuese e mbledhur sot, më 25.01.2024, vlerësoi se dispozitat e kundërshtuara sjellin kufizim të të drejtave për arsim dhe punësim, të garantuara nga nenet 49 dhe 57 të Kushtetutës. Kufizimi është vendosur me ligj dhe për interes publik, i cili lidhet me detyrimin e shtetit për të garantuar kujdes shëndetësor ndaj shtetasve, të parashikuar nga neni 55 i Kushtetutës.
Megjithatë gjatë procesit nuk u provua se kufizimi është proporcional në drejtim të afateve dhe kohëzgjatjes së shlyerjes së detyrimeve për punësim, pasi afati 5-vjeçar i parashikuar nga neni 4 i ligjit rezulton më i ashpër se sa nevoja për të përmbushur objektivin legjitim.
Duke u nisur nga premisa që afati 5-vjeçar nuk është proporcional dhe duke marrë në konsideratë eksperiencën e vendeve të tjera, ku ky afat nuk tejkalon gjysmën e kohëzgjatjes së studimeve, u gjykua që të rishikohen edhe afatet e tjera 3-vjeçare dhe 2-vjeçare të përcaktuara në të njëjtin nen.’- nënvizon gjykata Kushtetuese.
Po ashtu, Kushtetuesja veçon një boshllëk në nenin 6 të ligjit, i cili parashikon se në rast mospunësimi të studentit që firmos kontratën me shtetin brenda 1 viti kalendarik nga diplomimi i tij, atëherë marrëveshja konsiderohet e zgjidhur, dhe studenti mund të pajiset me diplomën përkatëse universitare.
Por sipas Kushtetueses ligjvënësi ka detyrimin ta përcaktojë qartë se çdo të ndodhë me të diplomuarin gjatë këtij vitit pritjeje, cili do të jetë trajtimi i tij financiar, përderisa ka vështirësi për fitimin e të mirave materiale për të siguruar jetesën.
‘Në kuadër të testit të proporcionalitetit, Gjykata ka konstatuar, gjithashtu, se neni 6 i ligjit ka ometim ligjor. Ometimi ka të bëjë me mungesën e kritereve objektive të punësimit me prioritet, boshllëk trajtimin financiar në kuadër të sigurimit të mjeteve të nevojshme të jetesës, sipas nenit 49 të Kushtetutës, si dhe përllogaritjen e periudhës në pritje në kohëzgjatjen e detyrimit për punësim. Gjykata e analizoi çështjen edhe në këndvështrimin e parimit të sigurisë juridike dhe të barazisë para ligjit.’- thuhet në vendimin e Gjykatës Kushtetuese.
Në fund Kushtetuesja heq masën e pezullimit të ligjit, vendosur në datën 14 nëntor 2023 për shkak të marrjes në shqyrtim të kërkesës
Kujtojmë se Kuvendi miratoi me 21 korrik të vitit të kaluar me 71 vota pro, 23 kundër dhe asnjë abstenim projektligjin për studentët e Mjekësisë. Për rreth 3 javë studentët e Mjekësisë bojkotuan mësimin dhe protestuan kundër ligjit që i vendos mes dy zgjedhjeve. Tashmë ata u janë rikthyer auditorëve prej 30 tetorit. Pas takimit me rektorin e UMT Arben Gjata ata u dakordësuan për të hyrë në leksione deri në një vendim përfundimtar të Gjykatës Kushtetuese pas ankimimit të tyre ndaj ligjit detyrues.
