“Dashuria e pakushtëzuar” e Shqipërisë për Italinë do të thotë se Roma ka privilegjin ekskluziv të strehojë azilkërkuesit në tokën shqiptare.
Kështu deklaroi kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama.
Ai në një intervistë për “Euronews” theksoi se Qeveritë që kërkojnë të përsërisin marrëveshjen e arritur midis Italisë dhe Shqipërisë nuk duhet të shikojnë nga vendi ballkanik për një partner.
Paralajmërimi i tij i përsëritur vjen disa ditë pasi kryeministrja italiane, Giorgia Meloni, tha se homologu i saj britanik, Keir Starmer, kishte shprehur “interesim të madh” për skemën.
Shqipëria po ofron një zgjidhje pragmatike, shpjegoi Rama, duke mohuar gjithashtu se marrëveshja ishte një quid pro quo për përpjekjet e Italisë për të shtyrë vendin në rrugën e anëtarësimit në BE.
Shqipëria ka qenë një kandidate zyrtare për t’u bashkuar me bllokun për një dekadë.
“Ne vendosëm ta bëjmë këtë bazuar në ndjenjën e përgjegjësisë si fqinjë, si evropianë”, tha ai.
“Sigurisht që është më mirë sesa thjesht të luftosh ideologjikisht për këtë çështje dhe të mos bësh asgjë”.
Sipas marrëveshjes pesëvjeçare të arritur mes Tiranës dhe Romës nëntorin e kaluar, emigrantët e kapur në det nga autoritetet italiane do të transferohen në qendrat e pritjes pranë portit shqiptar të Shëngjinit, ku kërkesat e tyre për mbrojtje ndërkombëtare do të përpunohen me shpejtësi nga personeli italian.
Vetëm emigrantët nga vendet që konsiderohen të sigurta nga Italia, dhe pretendimet e të cilëve ka të ngjarë të refuzohen, do të dërgohen atje.
Aplikantëve të suksesshëm do t’u jepet azil në Itali, ndërsa aplikantët që nuk kualifikohen do të ndalohen dhe riatdhesohen.
Qendrat, të ndërtuara me shpenzimet e Romës dhe që janë nën juridiksionin italian, nuk janë hapur ende, pavarësisht se qeveria e djathtë e Italisë fillimisht synonte t’i vinte në funksion deri në pranverën e 2024-ës.
Qëllimi i deklaruar i Romës është të përpunojë deri në 36 mijë aplikime në vit në Shqipëri.
Brukseli nuk e ka kundërshtuar marrëveshjen, duke thënë se ajo “bie jashtë” sferës së ligjit të BE-së.
Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen e ka lavdëruar marrëveshjen pavarësisht paralajmërimeve nga mbrojtësit e të drejtave të njeriut se migrantët mund të përballen me “paraburgime të gjata dhe shkelje të tjera” dhe të bllokohen në një harresë ligjore.
Në një letër drejtuar udhëheqësve të BE-së, von der Leyen e përshkroi marrëveshjen si një “shembull të të menduarit jashtë kutisë” që mund t’i ndihmojë vendet të kontrollojnë numrin në rritje të ardhjeve të parregullta.
Ajo tani ka ngarkuar komisionerin e ri të emëruar përgjegjës për migracionin me “drejtimin e reflektimeve mbi zgjidhjet inovative operacionale” për migrimin e parregullt, një term eufemist që shpesh lidhet me praktikën e largimit nga jashtë.
Skema e vendeve të BE-së
Marrëveshja e Melonit me Shqipërinë, pjesë e përpjekjeve të qeverisë së saj të djathtë për të goditur emigracionin në Itali, ka ndezur kuriozitet në kryeqytetet brenda dhe jashtë bllokut.
Në një letër të përbashkët drejtuar Komisionit në maj, 15 vende anëtare i kërkuan bllokut të “ndërtojë modele si Protokolli Itali-Shqipëri” si pjesë e një shtytjeje të përbashkët për migracionin dhe azilin.
Migrimi është katapultuar në krye të prioriteteve politike nëpër vendet e BE-së në vitet e fundit.
Komisioneri i migracionit i Gjermanisë, Joachim Stamp, i cili vjen nga Partia Liberale Demokratike e Lirë (FDP), sugjeroi së fundmi se objektet e financuara nga qeveria e mëparshme konservatore e Mbretërisë së Bashkuar në Ruandë mund të përdoren si pjesë e një plani evropian për të strehuar emigrantë të paautorizuar.
“Ne aktualisht nuk kemi asnjë vend të tretë, me përjashtim të Ruandës”, tha Stamp në fillim të këtij muaji në një podcast.
Marrëveshja e diskutueshme MB-Ruanda, e cila ndryshon në mënyrë thelbësore nga marrëveshja Itali-Shqipëri u anulua nga qeveria e Keir Starmer në korrik.
Por kryeministri i sapozgjedhur është i interesuar për protokollin Itali-Shqipëri.
Starmer u takua me Melonin në Romë javën e kaluar pasi tha se do të “studionte” marrëveshjen si pjesë e qasjes “pragmatike” të Mbretërisë së Bashkuar për të reduktuar ardhjet e parregullta.
