Administrata Trump nuk e ka “verbuar” plotësisht mbrojtjen ajrore të Ukrainës, por e ka bërë atë shumë më të verbër. Vendimi për të ndaluar transferimin e informacioneve të inteligjencës në Ukrainë ka reduktuar ndjeshëm aftësinë e saj për të ndalur sulmet ajrore ruse.
A është kjo çfarë dëshironte Shtëpia e Bardhë? “Është si ta godasësh një mushkë në fytyrë me trung: të paktën do të të vërejë”, komentoi me cinizëm tronditës Keith Kellogg, i dërguari i presidentit, i cili kërkonte të detyronte Zelensky të negocionte pa garanci.
Çfarë ka ndryshuar?
Më parë, satelitët me rreze infra të kuqe të SHBA-së monitoronin 24 orë në ditë territorin e Rusisë, duke sinjalizuar nisjen e raketave balistike në momentin kur motorët ndizeshin. E njëjta gjë ndodhte edhe për ngritjen e bombarduesve rusë.
Alarmi dërgohej në Kiev disa sekonda para nisjes, duke i mundësuar aktivizimin e sistemeve të mbrojtjes ajrore. Më pas, komandat e NATO-s dërgonin të dhëna mbi trajektoret e avionëve sulmues, duke i dhënë kohë Ukrainës të reagonte.
Tani, me bllokimin e këtij informacioni, mbrojtja ajrore e Ukrainës është lënë e ekspozuar, duke e bërë shumë më të vështirë ndalimin e sulmeve ruse.
Tani, kjo mburojë është eleminuar. Alarmi ndizet vetëm kur dronët e parë kalojnë vijën e frontit, duke e përgjysmuar kohën në dispozicion për t’i kapur ata. Për më tepër, që ukrainasit të mund t’i ndjekin ato, të gjithë radarët e tyre duhet të jenë të ndezur, duke u dhënë mundësinë rusëve t’i zbulojnë dhe të përpiqen t’i shkatërrojnë.
Kremlini nuk ka vonuar të testojë kapacitetin e mbetur të mbrojtjes ajrore të Ukrainës, duke lëshuar gjatë natës një stuhi me 67 raketa dhe 194 dronë. Një pjesë e tyre është drejtuar drejt zonës pranë Rumanisë, duke kaluar mbi Ukrainë: kjo e ka bërë të pamundur ndërhyrjen e avionëve F16 dhe Mirage të sapodorëzuar nga Franca.
Por predhat ruse që u hodhën mbi Odessa dhe vendet e tjera afër vijës së frontit kanë hasur në një rezistencë më të dobët se më parë. Kryekomandanti i Kievit ka publikuar një raport optimist, por jo shumë të besueshëm, mbi numrin e sulmeve të suksesshme, duke e ekzagjeruar numrin e dronëve dhe raketave të rrëzuara. Në realitet, përqindja e eliminimit të objektivave është më e ulët se ajo e deklaruar më parë nga burime të inteligjencës dhe tregon për një përkeqësim të mbrojtjes ajrore të Ukrainës.
Një perspektivë edhe më e zymtë
Më shqetësues është fakti se sulmet ukrainase ndaj infrastrukturave ruse janë duke u bërë gjithnjë e më të vështira. Dronët me rreze të gjatë veprimi, që kanë sulmuar vazhdimisht rafineritë dhe depot e municioneve brenda territorit rus, po bëhen gjithnjë e më pak efektivë. Në fakt, lufta po zhvendoset gjithnjë e më thellë brenda Rusisë.
Dje, Shtetet e Bashkuara pezulluan furnizimin me imazhe satelitore komerciale nga kompani private si Maxar, të cilat i siguronin Ukrainës koordinatat e sakta të objektivave për t’i shmangur sistemet e kundërajrorit rus.
Për më tepër, ka të dhëna se janë bllokuar sistemet kompjuterike për lëshimin e raketave Atacms dhe Storm Shadow, duke e bërë të vështirë programimin e tyre. Në praktikë, Trump ka imponuar një “armëpushim” të njëanshëm, duke kufizuar sulmet e Ukrainës, por jo ato të Rusisë. Një situatë paradoksale, duke qenë se kjo vjen nga një administratë që më parë deklaronte mbështetje të pakushtëzuar për Ukrainën.
Çfarë do të ndodhë tani?
Shumë vende të Bashkimit Evropian synojnë të vazhdojnë transferimin e informacioneve të inteligjencës drejt Kievit, edhe pse vetëm Parisi e ka deklaruar qartë këtë qëllim.
Tre ditë më parë, mbi hapësirën ajrore të Rumanisë, sipas të dhënave të satelitit Milradar, ishte vërejtur një avion francez për zbulim elektronik, radari i fuqishëm ajror Caew italian dhe E3 Sentry i NATO-s. Disa forca ajrore evropiane kanë avionë vëzhgimi të aftë të monitorojnë hapësirën ajrore të Ukrainës, duke qëndruar jashtë kufijve. Për më tepër, disa vende si Franca dhe Italia kanë krijuar një rrjet të gjerë satelitësh spiunazhi, por asnjë prej tyre nuk disponon sisteme infra të kuqe që të monitorojnë drejtpërdrejt lëvizjet ruse në errësirë, siç bën rrjeti amerikan, për të parandaluar një konflikt bërthamor.
Një tjetër problem është se nuk ka një qendër unike për ndarjen e këtyre të dhënave, pasi secili vend kontrollon në mënyrë të pavarur informacionin e tij. Koordinimi bëhet nga komanda e NATO-s, e cila përdor një flotë të përbashkët avionësh radarësh dhe një dron Global Hawk.
Sipas të dhënave të fundit, mbi Poloninë është konfirmuar prania e një avioni të NATO-s Awacs për të monitoruar kufirin me Ukrainën dhe për të identifikuar nisjen e ndonjë sulmi ajror. Nëse do të lëshoheshin raketa nga Rusia drejt territorit ukrainas, të dhënat mund të shkonin në Kiev, por ende nuk dihet nëse ky informacion po shpërndahet zyrtarisht me Ukrainën, apo thjesht përdoret për të mbrojtur territorin polak./ bota.al
