Mero Baze
Gjykata e Lartë la në fuqi dy vendimet e gjykatave të mëparshme për Erion Veliajn, i cili do ta presë gjykimin e tij në burg. Vendimi, nga pikëpamja profesionale, dëshmon varësinë e gjithë sistemit të gjykatave nga SPAK, për shkak të fuqisë që ai ka për të ndikuar në gjykatat shqiptare, në bazë të fuqisë antikushtetuese që i është dhënë. Ky vendim dëshmon dështimin e drejtësisë për t’u shkëputur nga presioni politik.
Nëse arritja më e madhe e drejtësisë nënkuptohej si distanca e institucioneve të reja nga politika, SPAK-u dhe gjykatat e varura prej tij dëshmuan se, në fakt, u gjunjëzuan përballë atyre që u bënë presion politik dhe po tregohen represivë ndaj atyre që nuk kanë fuqi politike.
Edi Rama dhe Partia Socialiste mbajtën një distancë “higjenike” nga presionet mbi drejtësinë, aq të madhe saqë edhe kundërshtarët e tyre politikë filluan ta lexojnë si braktisje ndaj Erion Veliajt. Në fakt, më shumë se kundërshtarët politikë, kështu e ka lexuar këtë qëndrim edhe drejtësia e re.
Kjo është arsyeja pse Sali Berisha, i cili nga mëngjesi në darkë sulmon SPAK-un dhe GJKKO-në, i gjunjëzoi ata, duke fituar lirinë për dhëndrrin apo deputetin Salianji dhe gjykimin në liri të Fatmir Mediut, apo mosfillimin e hetimeve për djalin e tij. Ndërkohë, të dyshuarit për korrupsion nga ana e socialistëve u masakruan me arrestime paraprake krejtësisht linçuese, pas fushatave dezinformuese të zyrës së shtypit të SPAK-ut për “fajet” e supozuara të tyre, duke i dorëzuar në gjykatën popullore të rrugës.
Dhe ja ku jemi sot.
Erion Veliajt i refuzohet gjykimi në liri, edhe pse nuk ka ende një akuzë zyrtare. Madje, edhe dyshimet e deritanishme nuk e lidhin fare atë me ndonjë vepër penale, për të cilat dyshohet veprimtaria e OJQ-së kulturore të gruas së tij. Ndërkohë, dhëndrri i Berishës, me të drejtë, gjykohet në liri falë presionit politik të Berishës.
Si përfundim, rezultati kryesor që kemi nga drejtësia e re është se ajo gjunjëzohet nga sulmet politike dhe trembet nga distanca politike e shumicës në pushtet, çka u lë pastaj hapësira të lirë kundërshtarëve politikë të socialistëve – dhe jo vetëm atyre – të fantazojnë për lojëra makiaveliste të shumicës me drejtësinë e re.
Dhe ky është dëmi më i madh që i është bërë Reformës në Drejtësi: duke e nisur si një drejtësi mbi palët dhe duke e katandisur në drejtësi që përdoret për gjueti shtrigash.
Erion Veliaj sot është “ekzekutuar” politikisht nga Gjykata e Lartë, nga treshe gjyqtarësh, për të cilët pushteti i ka pasur gjithë mundësitë të ndikonte nëse do të dëshironte, por ka vendosur të mbajë standardin e distancës politike prej tyre.
Atë që bëjnë socialistët duhet ta bënte edhe pala tjetër, por ajo ka rregullat dhe zakonet e saj të sjelljes mbi drejtësinë – dhe nuk po i del keq.
Ishte në dorë të drejtësisë që të vendoste standarde sjelljeje të barabarta ndaj dy palëve në këtë rast, por drejtësia e re ka zgjedhur të jetë në gjunjë para linçuesve dhe të gjunjëzojë ata që e respektojnë. Dhe ky, në të vërtetë, është bilanci më i hidhur i reformës së re të drejtësisë. Pushteti që ju dha atyre është keqpërdorur në mënyrë mizore dhe sot është në burg Ilir Meta dhe Erion Veliaj – njëri i konsideruar pa fuqi politike dhe tjetri i braktisur politikisht nga partia e tij, për shkak të politikës së saj për të ruajtur distancën nga drejtësia.
Natyrisht, nuk mund ta qortojmë Partinë Socialiste dhe pushtetin e saj pse nuk e përdori pushtetin për të ndikuar në drejtësi, por ama nuk mund të mos e fajësojmë drejtësinë e re pse po përdor dy standarde ndaj politikës: ndaj asaj që e linçon dhe ndaj asaj që po e linçon vetë drejtësia.
Dhe që kjo praktikë të marrë fund, natyrisht, e vetmja mënyrë është rishikimi i fuqisë së pakufishme që i është dhënë drejtësisë së re, duke kufizuar me ligj, në Kodin Penal, arrestimet paraprake për akuza ku të dyshuarit nuk kanë mundësi të prishin prova apo të përsërisin veprën penale – dhe me këtë rast edhe ndryshime të tjera.
Ndryshe, ajo që do të shohim në vazhdim është sesi do të shkojnë një nga një në gijotinë gjithë pala e pushtetit që dyshohet për korrupsion, duke realizuar epshe prokurorësh linçues, të paaftë dhe të frustruar nga pafuqia e tyre profesionale, duke hedhur në erë një nga reformat më të rëndësishme të shtetit shqiptar pas vitit 1990.
Dhe reforma në drejtësi shpëtohet vetëm duke i detyruar prokurorët të lexojnë ligjet ashtu siç shkruhen – dhe jo ashtu siç dëshirojnë t’i rishkruajnë pjesëtarët e Republikës së re të prokurorëve që po lind në Shqipëri.
