Përdorimi i celularit në timon ka qenë shkaku kryesor i aksidenteve rrugore në 10 vitet e fundit, kur dhe përhapja e smartphoneve ka qenë e paprecedentë.
Eduard Zaloshnja
Kronikat televizive të aksidenteve rrugore ishin pothuaj të përditshme gjatë sezonit veror, kohë në të cilën kilometrat e përshkuara nga automjetet në rrugët e Shqipërisë pothuaj dyfishohen, falë automjeteve të shumta të ardhura nga jashtë, si dhe udhëtimeve të shtuara të shqiptarëve drejt pikave turistike të vendit. Në fund të këtij sezoni, zhvillova një sondazh rreth dy faktorëve, që ndikojnë në shtimin e vdekjeve dhe plagosjeve të rënda nga aksidentet rrugore.
Sondazhin e zhvillova në gusht, mbi përdorimin e rripit të sigurisë në automjete dhe të celularit gjatë drejtimit të tyre. Nga sondazhi rezultoi se 25% e shqiptarëve, kur udhëtojnë me automjete (si drejtues ose pasagjerë), nuk e përdorin rregullisht rripin e sigurisë. Nga ana tjetër, 45% e atyre që drejtojnë automjete, e përdorin celularin gjatë drejtimit të mjetit.
Meqenëse të dyja këto rezultate bazohen në vetëdeklarimin e të anketuarve të të njëjtit kampion, nga to mund të nxirret një përfundim pothuaj i drejtpërdrejtë: Shqiptarët kanë më tepër frikë gjobën për mospërdorimin e rripit të sigurisë, sesa atë për përdorimin e celularit në timon. Dhe jo më kot – gjoba maksimale për mospërdorimin e rripit është 10-fish më e madhe se sa ajo për përdorimin e celularit në timon.
Por gjetjet nga kërkimet shkencore në fushën e aksidenteve rrugore, sugjerojnë që raporti i madhësisë së gjobës duhet të jetë i kundërt. Përdorimi i celularit në timon ka qenë shkaku kryesor i aksidenteve rrugore në 10 vitet e fundit, kur dhe përhapja e smartphoneve ka qenë e paprecedentë. Për më tepër, logjika e thjeshtë na tregon se, kur dikush përdor celularin në timon, rrezikon jo vetëm jetën e tij, por edhe të atyre që udhëtojnë me të ose në mjete të tjera, si edhe të kalimtarëve dhe çiklistëve. Ndërsa mospërdorimi i rripit të sigurisë rrezikon vetëm jetën e atij që nuk e përdor…
Në fakt, struktura e ndëshkimeve që parashikon Kodi Rrugor i Shqipërisë është në përgjithësi në përputhje me gjetjet e kërkimeve shkencore në fushën e aksidenteve rrugore. Kështu, një nga faktorët që shkakton pasojat më të rënda njerëzore dhe materiale, është drejtimi i mjetit nën ndikimin e alkoolit ose të substancave të ngjashme me të (kostoja mesatare e një aksidenti ku përfshihet alkooli ose substanca të ngjashme, është dyfish më e lartë se mesatarja e aksidenteve të tjera). Dhe kjo shkelje ndëshkohet më rëndë se të tjerat. Gjithashtu rëndë ndëshkohen edhe tejkalimi i shpejtësisë, parakalimi i gabuar ose kalimi në semafor me të kuqe.
Dhe po aq rëndë duhet ndëshkuar edhe përdorimi i celularit në timon!
Në literaturën e aksidenteve rrugore ka edhe autorë që sugjerojnë ndëshkime më të buta për përdorimin e celularit në timon brenda qyteteve (meqë është më i nevojshëm në to). Ata e bazojnë këtë sugjerim te fakti që shpejtësia e lëvizjes në zonat urbane është më e ulët e si rezultat, pasojat e aksidenteve janë më të vogla.
Kjo mund të jetë e vërtetë në vende të zhvilluara, ku kalimtarët dhe çiklistët janë të vetëdisiplinuar. Por në vende në zhvillim (siç është edhe Shqipëria), kjo nuk është e vërtetë. Rreth 1/3 e të vdekurve dhe të plagosurve rëndë nga aksidentet në këto vende, janë kalimtarë e çiklistë. Dhe përdorimi i celularit në timon është aktualisht shkaku kryesor i këtyre të vdekurve e të plagosurve rëndë.
Ligjvënësit shqiptarë u treguan të përgjegjshëm për jetën e njerëzve, kur i ashpërsuan ndjeshëm masat ndëshkuese ndaj shkeljeve të ndryshme të Kodit Rrugor. Tani u mbetet të bëjnë edhe një ndryshim tjetër të vogël në Kod, i cili do të shpëtonte shumë shqiptarë nga vdekja ose plagosja.
Duhet të shumëfishojnë gjobën për përdorimin e celularit në timon!/ AFP
