Një emër i cili ka lënë gjurmë në memorjen e popullit shqiptar. Ai është Fadil Kujovska, aktori i njohur i skenës shqiptare. I dalluar për portretizimin gati në perfeksion të karaktereve në skenë, aktori ka një galeri të pasur rolesh.
Askush nuk e harron dot personazhin “Cuk” te filmi “Dy herë mat”, një punonjës i thjeshtë, i mirë dhe buzagaz që nuk ia prishte shefit të tij Aleko Prodani, titullar në Sarandë, ku zhvilloheshin ngjarjet e filmit. As “Shokun Shu”, një kinez që kishte ardhur në Shqipëri për të ndihmuar vendin aleat. As “Shvejkun”, as “Hoxhë Qitapin”, as “Sër Tobin”, as “Doktor Adhamudhin” dhe as shumë figura të tjera. Të gjitha i luajti Fadil Kujovska, aktori ndër më të njohurit e skenës dhe kinematografisë së Shqipërisë.
Fadili realizoi disa dhjetëra role në skenë dhe në kinematografi.
Fëmijëria
Fadil Kujovska ka lindur më në Tiranë dhe ka pas një fëmijëri të lidhur ngushtë me artin dhe kulturën shqiptare. Kreu studimet e larta për aktrim në Institutin e Lartë të Arteve dhe më 1974 filloi punë në Televizionin Shqiptar. Më pas, më 1975, interpretoi në Teatrin e Gjirokastrës, ndërsa nga viti 1978 ishte aktor në Teatrin Kombëtar. Spikati si aktor i planit komik e satirik. Kujovska u dallua veçanërisht për karakterizimin e figurave që vinin nga shtresat e ulëta shoqërore apo rangjet administrative.
Teatri
Më 1978 krijoi shëmbëllimin e figurës së njohur të Shvejkut në komedinë e Gjikë Kurtiqit “Miq të paftuar”, nxitur nga romani i mirënjohur i Hashekut “Ushtari i mirë Shvejk”. Plastika, gjestet dhe mimika, të përpunuara me shije, krijuan gjasa që ky rol të vetëshprehej si duhej në epërsitë e mundshme të të dhënave natyrore të aktorit.
Po në 1978 interpretoi rolin e Hoxhë Qitapit në dramën “Besa e Madhe” të M. Markajt. Një vit më pas luajti me vërtetësi rolin e kinezit Shun në dramën “Furrnalta” të R. Pulahës, me të cilin spikati për shfrytëzimin me mprehtësi të dyplanësive, për plastikën shprehëse, qëndrimin tallës dhe sensin humoristik.
Më 1982 i dha jetë njërit prej roleve të tij më të goditur, atij të Ser Tobit në komedinë “Nata e dymbëdhjetë” e Shekspirit, duke mishëruar tipin e fisnikut pijanec, ithtar epikurian, rrëmujaxhi, që i gëzohet jetës dhe qejfit me tepri, sikundër qesh e shpotit hidhtas “viktimat” e rangjeve të tij.
Me interpretimin e doktor Adhamudhit në komedinë “Pas Vdekjes” të A. Z. Cajupit (1984) ai arriti të krijojë plot bukuri skenike tipin e pseudointelektualit dhe pseudopatriotit shqiptar, duke shfrytëzuar me zgjuarsi elementet tjetëruese dhe kundërshtitë komike, plastikën shprehëse, një të folur prej megalomania që e diskreditonte paq krenarinë e tij “pseudo”-je. Origjinal dhe i veçantë ka qenë edhe në interpretimin e rolit të Poçarit në dramën “Monsetrati” të Roblesë (1985), atë të prefektit Vehip në komedinë “Karnavalet e Korçës” të S. Comores nga Teatri Kombetar (2003).
Filmografia
Fadil Kujovska luajti role me trill e fantazi, ishte intuitiv, spontan dhe kishte nur komik.
Ka interpretuar edhe në filma artistikë si dhe në disa filma televizivë.
Mund të përmendim disa prej tyre:
Filumena Marturano – (2009) teatër
Trapi i vjeter – (2005)
Parullat – (2001) Pashku
Borxhliu – (1998)
Kolonel Bunker (1998)
Pak freskët sonte – (1994) kinezi
Nata e dymbëdhjetë – teatër-komedi
Historiani dhe kameleonët – (1989)
Shkëlqimi i përkohëshëm – (1988)
Tela për violinë – (1987)
Dy herë mat – (1986) Cuku
Kush vdes në këmbë- (1984)
Duaje emrin tënd-(1984) llogaritari
Dasma e shtyrë – (1984)
Dita e parë e emrimit – (1981) Shoferi
Agimet e stinës së madhe – (1981) Mehill Bani, tekniku i ures
Fadil Kujovska
Fadil Kujovska
Roli i fundit
Interpretimi i fundit i Kujovskes ishte ‘Henri i Gjashtë’.
