Pothuajse 20 vjet më parë, brenda natës, gazetat nisën të shkruanin për atë që u quajt “vjedhja e shekullit”.
Grabitja e arit në Krrabë në fakt ishte një ngjarje e paralajmëruar, por që për më shumë se gjashtë muaj nuk u mor seriozisht nga pothuajse askush, edhe sepse tunelet e Krrabës, një objekt i sigurisë së veçantë, konsideroheshin si vendi më i ruajtur dhe më i sigurtë në të gjithë Republikën.
Në fillim të vitit 2000, Sali Berisha tanimë në opozitë ishte i pari që foli për këtë vjedhje. Pas gjysmë viti, e vërteta doli në shesh dhe qeveria Meta pranoi se thashethemet për zhdukjen e 280 kilogramëve ar në mars të vitit 1997 (sipas raportimeve zyrtare) ishin të vërteta.
Si shumë ngjarje të ndodhura në vitet 1990, si eliminimi i Haklajve në Kërrnajë, vrasja e Azem Hajdarit dhe shumë histori të tjera, edhe grabitja e arit në Krrabë vazhdon të jetë e zhytur në një tis misteri. Pikë së pari, autoritetet e kohës asnjëherë nuk mundën të zbulonin një shifër të saktë, se sa kilogram ar ishin vjedhur.
E dyta, dinamika e ngjarjes nuk u mor vesh kurrë. Sipas versionit zyrtar, 5 nga rojet e tunelit bashkëpunuan me hajdutët, por këta të fundit nuk u identifikuan.
Më 7 shkurt të vitit 2001, pas një procesi qe nisi me 27 tetor 2000, Gjykata e Tiranës vendosi dënimin e pesë të pandehurve Ahmet Hyka, Enver Hyka, Pëllumb Dalti, Arjan Bishqemi dhe Blerim Haka nën akuzën e “vjedhjes së thesarit të shtetit”, në bashkëpunim.
Gjyqtari i çështjes Petrit Çomo, pasi shqyrtoi të gjitha provat në dosje si dhe kërkesat e bëra nga prokurori dhe mbrojtja, vendosi t’i deklarojë fajtorë të pandehurit, duke dënuar me 8 vite burg Ahmet Hykën, 6 vjet për Pëllumb Daltin, 3 vjet e gjysmë për Enver Hykën, 20 muaj burg për Arjan Bishqemin dhe 2 vjet për Blerim Hakën. Ky vendim u la ne fuqi dhe nga dy shkallet e tjera te gjyqesorit.
Po cfare kishte ndodhur saktesisht ne tunelin sekret te thesarit te shtetit ne Krrabe ne marsin e vitit 1997? Gjate kontrollit te ushtruar kater vjet pas hapjes per here te pare te tunelit me 7 prill 2000, u konstatua se nga 24 arkat speciale metalike ne te cilat ishte vendosur ari ne gjendje monedhe lira turke, napolona francez dhe dollare amerikane, 11 arka ishin krejtesisht te zbrazura.
Ndersa nga 97 arkat e mbushura secila me nga 20 kilogram argjend, ishin hapur vetem 2 arka, por nuk ishte grabitur asnje gram argjend. Çuditerisht mes asaj rremuje arkash hermetike ku ato me flori perbenin me pak se nje e pesta e te gjithe inventarit, grabitesit nuk ishin ngaterruar aspak.
Ata kishin shkuar direkt tek arkat e mbushura me flori, madje me monedha me vlera te medha nomizmatike duke gjetur saktesisht ate qe kerkonin. Nga 24000 napolona ari grabitesit kishin marre vetem 3999 napolona, duke lene pas 20001 napolona. Kjo tregon se grabitësit kishin pasur një informacion zyrtar, qe mund ta dispononin vetem funksionare te larte te asaj kohe.
Sipas versionit zyrtar, u pranua se gjithçka kishte ndodhur në mars të 1997-s, kur duke përfituar nga trazirat civile, një grup grabitësish, në bashkëpunim me rojtarët përfunduan duke vjedhur tunelin.
Kjo do të thonte se për pothuajse katër vjet, rojtarët e Krrabës kishin ruajtur një tunel të boshatisur dhe askush nuk e kishte kuptuar këtë për të gjithë këtë kohë.
Më pas, një sasi e atillë lingotash kërkonte doemos një transport me makina të rënda të cilat askush nuk i pa, por më e rëndësishmja, nuk u zbulua asnjë gjurmë ari apo vlerash monetare të pajistifikuara, tek rojtarët e përfunduar në burg.
Logjika e thjeshtë të bën të besosh se njerëzit që ranë dakord me hajdutët, duke u bërë pjesë e grabitjes, detyrimisht duhet të kishin përfituar diçka në këtë histori. Ndaj, versioni i Prokurorisë, në gjyqin e ndodhur disa vite më pas, për ta thënë me fjalë të thjeshta, “fuste ujë”.
Të dënuar me prova rrethanore, rojtarët supozohet se ndihmuan grabitësit në këtë vjedhje të ndodhur përpara syve të të gjithëve vetëm për t’u bërë këtyre të dytëve një nder. Versioni tjetër, që grabitja të kishte ndodhur me dhunë apo si pasojë e neglizhencës nuk u ndoq asnjëherë si pistë nga Prokuroria.
Të gjithë këto mistere, bëjnë që edhe sot e kësaj dite të ekzistojnë dyshime mbi të gjithë versionin zyrtar të ngjarjeve. Kanë kaluar 20 vite, por për dëmin prej dhjetëra milionë eurosh të bërë ndaj shtetit shqiptar nuk u zbulua kurrë autori i vërtetë i vjedhjes.
U zbuluan bashkëpunëtorët, që të gjithë pretenduan pafajësinë e tyre dhe gjatë të gjithë procesit hetimor, askush nuk ishte në gjendje të tregonte një lidhje apo një identikit të mundshëm me autorët e vërtetë të ngjarjes.
Për të gjitha këto arsye, si dhe per faktin qe behej fjale per nje vjedhje te mirestudiuar, e me informata qe vinin detyrimisht nga lart, edhe 20 vjet më pas, teoritë konsipirative janë të pamundura të përjashtohen. A ishte vjedhja e arit në tunelin e Krrabës, një krim shtetëror dhe të dyshuarit që përfunduan në burg, “kokë turku” për të fshehur gjurmët?
Me shume gjasa, ky krim, ashtu si shumë të tjerë të ndodhur në vitet 1990, do të mbetet përgjithmonë në listën e krimeve të rënda të pazbuluara, në gjenezën e shtetit të ri demokratik shqiptar./Lexo.al
