Shtetet e Bashkuara po vuajnë nga një sëmundje ‘sistematike’ dhe kjo duhet t’i inkurajojë vendet e tjera të zhvilluara që të jenë vigjilente. Ky është përfundimi i dy studimeve të publikuara më 15 Gusht, në “British Medical Journal”.
Studimi i parë, i drejtuar nga Steven Woolf (Virginia Commonwealth University), tregon një rritje shqetësuese të vdekshmërisë sa i përket moshave të rritura të amerikanëve gjatë 17 viteve të fundit dhe sidomos nga viti 2012.
Atë vit, thotë studimi i dytë nga Jessica Ho (Universiteti i Kalifornisë Jugore) dhe Arun Hendi nga Universiteti Priceton, një duzinë e vendeve të pasura u prekën nga rënia e konsiderushme e jetëgjatësisë.
Përtej Atlantikut, rënia e jetëgjatësisë e regjistruar në vitin 2015 u konfirmua edhe një vit më pas. Indeksi sqaron se u shënua një rënië me 0.3 vjet më pak sesa në vitin 2014. Të dhenat paraprake të bëra publike në maj tregojnë se kemi të bëjmë me një situatë të pashembullt prej disa dekadash, shkruan JavaNews.al
Por cilët janë shkaktarët kryesor që vdekshmëria është rritur kaq shumë në SHBA? Të dhëna e studimit janë shokuese, ku në vend të parë listohet mbidoza. Shkalla e vdekshmërisë për shkak të përdorimit të drogës është rritur me 410% në mesin e amerikanëve vendas dhe 150% në mesin e zezakëve. Edhe hispanikët nuk ngelen pas kur raportohet se kemi vdekshmëria nga drogërat është rritur me 80%.
Përdorimi i drogës, ka bërë që dy milionë amerikanë të krijojnë varësi dhe ka shkaktuar dhjetëra mijëra vdekje në vit.
Vrasës të tjerë të amerikanëve janë edhe sëmundjet. Studimi i Steven Woolf tregon se mes moshave 24-64 vjeç shkaqet e vdekjeve janë edhe hipertensioni, kanceri i mëlçisë, hepatiti viral, sëmundjet e sistemit nervor… Por nuk mbeten mbrapa as vetëvrasjet, tumoret e trurit dhe… obeziteti!
“Shkalla e vdekshmërisë po rritet në të gjithë popullsinë amerikane për shkak të një sëre sëmundjesh. Ne dyshojmë se rritja e pabarazisë në të ardhura, defiçitet arsimore, ndarja sociale dhe stresi mund të luajnë një rol të rëndësishëm” – thotë Woolf.
Faktorë të tjerë mund të përfshijnë mungesën e qasjes universale në kujdes, posedimin publik të armëve të zjarrit dhe shkallën e lartë të obezitetit, shkruan JavaNews.al
Epidemiologu Philip Landrigan (Boston College), i cili nuk mori pjesë në studim, përshëndeti punën “shumë solide”.
“Të dhënat e paraqitura nuk na lejojnë të dallojmë përcaktuesit e thellë të këtij përkeqësimi në gjendjen shëndetësore të amerikanëve. Por është e qartë se kur krijon pabarazi të forta sociale, krijoni një kategori të popullsisë që e sheh me sytë e saj vdekjen duke u afruar” – thotë ai.
Përveç këtyre, ky përkeqësim në gjendjen e shëndetit të amerikanëve vjen në një kohë kur pirja e duhanit është në një nivel historikisht të ulët (rreth 15.5%)./Përshtati në shqip JavaNews.al
