Mediat serbe kanë bërë publik një propozim të hartuar sipas tyre nga Franca për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve Beograd-Prishtinë, i cili nuk përfshin njohjen e pavarësisë së Kosovës nga Serbia.
Sipas këtij propozimi, që mediat thonë se ka mbështetjen e Bashkimit Europian, Kosova do të duhet të hiqte dorë nga komunat e Veriut, të cilat do të formonin një republike autonome, të ngjashme me Republikën Srpska në Bosnjë, e cila kontrollohet në mënyrë de facto nga shteti serb.
Kjo strategji, për të cilën ambasada franceze në Kosovë dhe Serbi nuk ka komentuar ende, propozon si “shpërblim” se Kosova do të njihet si shtet i pavarur nga Greqia dhe do të marrë liberalizimin e vizave. Ai nuk përmend në asnjë moment njohjen e Kosovës nga Serbia, apo nga katër vendet e tjera anëtare të BE-së që nuk e njohin pavarësinë dhe as anëtarësimin e saj në OKB. Nga ky propozim, siç thonë ekspertët në Kosovë fiton vetëm Serbia.
Propozim i Francës, u bë fillimisht i ditur nga Këshilltari politik i ish-Presidentit të Kosovës Hashim Thaçi, i cili tha se, në dijeninë e tij, Parisi kishte propozuar një marrëveshje të përkohshme midis Beogradit dhe Prishtinës.
Kjo marrëveshje, siç shpjegoi Artan Behrami, nuk bazohet në një parim të njohjes reciproke dhe i është dërguar si propozim konkret Beogradit, Brukselit dhe Prishtinës.
“Sipas informacionit tim, Gjermania nuk është në lojë, për shkak të zgjedhjeve të këtij viti për kancelarin e ri, ndërsa Shtetet e Bashkuara i dorëzuan autorizimin Brukselit për dialog. Ekziston një ide e udhëhequr nga Franca dhe e mbështetur nga Brukseli, për të arritur një marrëveshje të përkohshme, por është e dëmshme për Kosovën, sepse flet për autonominë e veriut, të drejtat më të mëdha të kishës në këmbim të njohjes nga Greqia dhe liberalizimin e vizave “, tha Behrami në një intervistë televizive.
Ai theksoi se këshilltarët e Presidentit Francez Emmanuel Macron bënë presion ndaj Kosovës që ta konsideronte këtë marrëveshje, duke i komunikuar qeverisë se nuk do të kishte liberalizim të vizave për qytetarët e Kosovës.
“Është një taktikë negociuese për të ulur Kosovën në dialog. Këto tema do të hapen në takimin e ardhshëm që do të mbahet në Paris. Fatkeqësisht marrëveshjet e ndërmjetme nuk sjellin stabilitet afatgjatë , nuk e zgjidhin problemin midis Kosovës dhe Serbisë. Ata thjesht po krijojnë iluzione se diçka është arritur “, tha Behrami. Ai theksoi se roli i Shteteve të Bashkuara është dytësor dhe “jo primar si më parë”, por shtoi megjithatë së SHBA po ushtronte presion ndaj Greqisë për njohjen e Kosovës, edhe pse tha se nuk e di nëse ky është sinjal se Uashingtoni mbështet propozimin francez.
Lajmi se propozimi ekziston u konfirmua më pas nga media serbe, ‘Vesti Online’, e cila thotë se presidenti serb Aleksandër Vuçiç po mundohet të negociojë për të bindur Brukselin që marrëveshja të mos përfshijë njohjen e Kosovës nga Greqia.
Presidenti serb doli të martën në një sërë deklaratash televizive për të folur kundër njohjes së Kosovës nga Greqia, duke thënë se konsultimet “e mëdha dhe të rëndësishme” për çështjen e Kosovës do të pasojnë në ditët në vijim.
I pyetur në lidhje me raportet se Franca mund të marrë përsipër “kryesinë” e dialogun midis Beogradit dhe Prishtinës, Vuçiç tha se është e rëndësishme që Serbia të mbrojë interesat kombëtare dhe se gjithçka do të zbulohet në ditët në vijim”.
Presidenti serb shtoi se kishte disa ndryshime në marrëdhëniet midis Athinës dhe Prishtinës dhe pranoi se ka raporte për njohjen e Kosovës nga Greqia. “Këto raporte akuza që kemi dëgjuar sigurisht nuk janë lajmi më i mirë për ne. Ne do të shohim, ne do të informojmë publikun për këtë,” tha Vuçiç.
Raportet vijnë ndërkohë që Ministri i Jashtëm i Greqisë, Nikos Dendias ka njoftuar se do të vizitojë Kosovën në fillim të muajit qershor. Në këtë vizitë Dendias do të takohet me liderët kryesore të Kosovës.
Po ashtu së fundmi ka pasur raporte se Shtetet e Bashkuara të Amerikës duket se kanë rritur presionin ndaj Greqisë për njohjen e pavarësisë së Kosovës përpara nisjes së bisedimeve me Serbinë në qershor. Duke cituar burime diplomatike, mediat serbe shkruajnë se presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Joe Biden, po bën presion mbi qeverinë greke dhe kryeministrin Qiriako Mitsotaqis për njohjen e Kosovës.
Edhe pse nuk ka konfirmime zyrtare për raportet e mediave serbe, Greqia ka rritur kohët e fundit angazhimin diplomatik ndaj Kosovës, duke i kërkuar kryeministrit Albin Kurti forcimin e marrëdhënieve dypalëshe. Greqia është një prej pesë shteteve të Bashkimit Europian që nuk e ka njohur ende Kosovën, por ka Zyrën e saj ndërlidhëse në Prishtinë. Përveç Greqisë, pavarësinë e Kosovës nuk e kanë njohur as anëtaret e BE-së: Sllovakia, Qipro, Rumania dhe Spanja.
Franca aleatja më e madhe e Serbisë në BE
Edhe pse nuk ka asnjë konfirmim se propozimi për krijimin një republike autonome në Veri, në këmbim të njohjes nga Greqia, mban firmën e Francës, ai duket se “çon ujë në burimin” e Serbisë, e cila nuk do të duhet të bëntë asnjë lëvizjeje për njohjen e Kosovës.
Serbia e cilëson Francën si mbështetësin e saj kryesore të madhe në Perëndim. Lidhjet midis Parisit dhe Beogradit kanë një themel të thellë historik. Ndikimi kulturor dhe politik francez frymëzoi Serbinë në rrugën e saj drejt pavarësisë nga Perandoria Osmane. Kushtetuta e parë e Serbisë, Kushtetuta e Sretenjes e vitit 1835 u frymëzua nga Franca. Në Luftën e Parë Botërore, Franca ishte aleati kryesor i Serbisë në Perëndim, duke çuar në ngritjen e Monumentit të Mirënjohjes për Francën që qëndron edhe sot në fortesën e Beogradit.
Në mes të dy luftërave botërore, Franca kishte një ndikim të fortë kulturor në Jugosllavinë e sapo themeluar. Franca ndihmoi në formimin e Antantës së Vogël, aleancës së Mbretërisë së Jugosllavisë, Rumanisë dhe Republikës Çeke kundër Gjermanisë dhe Bashkimit Sovjetik. Luftërat në ish-Jugosllavi dhe pjesëmarrja e Francës në luftën e NATO-s kundër Serbisë 1999 tronditën këtë marrëdhënie të fortë historikisht. Edhe gjatë asaj lufte, francezët kundërshtuan bombardimet e urave të Beogradit. Pas përmbysjes së regjimit të Sllobodan Milosheviç në vitin 2000, Presidenti francez Jacques Chirac ishte udhëheqësi i parë perëndimor që vizitoi Beogradin në fund të vitit 2001. Presidenti Vuçiç e cilëson Presidentin Macron si një aleat në rrugën e Serbisë drejt integrimit europian. Në korrik të vitit 2020, Serbia ishte vendi i parë që pranoi metodologjinë e re të zgjerimit të BE, një propozim që vinte nga Franca.
Në verën e vitit 2019 kur Macron ishte Presidenti i parë francez që vizitoi Beogradin pas 18 vjetësh. Para Monumentit të Mirënjohjes për Francën, Macron mbajti një fjalim në gjuhën serbe, duke i bërë përshtypje qytetarëve serbë.
Tani, Serbia është duke blerë një sistem të mbrojtjes ajrore të prodhuar në Francë dhe në vitin 2019 firma franceze Vinci filloi koncesionin e tij 25 vjeçar për modernizimin dhe menaxhimin e aeroportit të Beogradit. Të gjitha sondazhet tregojnë se serbët e vlerësojnë Macron si aleatin më të madh serb në luftën për Kosovën edhe pse Franca mbështet pavarësinë e saj./Nga Xhuliana Toci/Gazeta SI
