Ato që nisën si takime të rastësishme të ndihmës sekretarit amerikan të Shtetit Mathew Palmer dhe diplomatëve të tjerë amerikanë në Ballkanin Perëndimor, duket se janë kthyer tanimë në një mësymje ofensivë të vërtetë diplomatike drejt rajonit.
Ndërkohë që një zyrtar i lartë i Departamentit Amerikan të Shtetit ka zbarkuar sot në Tiranë për zgjidhjen e krizës politike që ka kapluar prej gati një viti vendin, dy senatorë amerikanë janë nisur po ashtu drejt Kosovës, për ta rikthyer këtë të fundit në shinat e dialogut me Serbinë.
Kjo mësymje e papritur e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Ballkan u konfirmua me emërimin e diplomatit amerikan Mathew Palmer si i dërguar i posaçëm për Ballkanin dhe duket se do të intensifikohet përgjatë muajve të ardhshëm.
Për disa ekspertë, këto përpjekje janë një sinjal për rikthimin e SHBA-së në rajon pas vitesh të anashkalimi nga zyrtarët e lartë amerikanë, të paktën që nga përpjekjet intensive të bëra për t’u dhënë fund konflikteve vdekjeprurëse në vitet 1990.
Të dërguarit e SHBA-së kanë bërë thirrje prej kohësh që qeveria shqiptare të ulet në dialog dhe të zgjidhë mosmarrëveshjet me opozitën. Në dialog, sipas Shtëpisë së Bardhë, duhet të kthehet edhe Kosova, të cilës i është kërkuar të normalizojë njëherë e mirë marrëdhëniet me Serbinë. Por përse ka vendosur SHBA-ja të rrisë angazhimin e saj në Ballkan dhe a do t’i japë fund kjo kthesë e diplomacisë amerikane pazareve politike në rajon?
Vizitat e zyrtarëve amerikanë por edhe gjermanë kanë pasur pa dyshim nisjen e zgjidhjes së krizës politike në Shqipëri. Vetë drejtori e ri për Europën Qendrore dhe Jugore në DASH, David Kostelancik, i cili po mban takime me të gjitha palët politike në Shqipëri, është një njohës shumë i mirë i çështjeve të Ballkanit dhe vizita e tij është një sinjal se diplomacia amerikane po të investohet plotësisht për ta zgjidhur krizën shqiptare.
Vizita e Kostelancik dhe emërimi i Palmer si i dërguar i posaçëm në Ballkan do të sjellin pa dyshim angazhime të tjera të faktorit amerikan për kapërcimin e tensioneve politike në Shqipëri.
Në disa intervista pas vizitës së tij në Tiranë më 9 prill, Palmer bëri të qartë se të vetmen gjë që SHBA-ja nuk do të negociojë mes qeverisë dhe opozitës është reforma në drejtësi. Investimi i shtetit amerikan për këtë reformë, mbështetja e tyre logjistike, por sidomos ajo realizuese, është ndoshta investimi më i madh që SHBA-të kanë bërë për Shqipërinë gjatë periudhës së tranzicionit dhe në këtë pikë, Palmer duket se nuk do të bëjë asnjë lëshim.
Por ndryshimet më të mëdha të angazhimit amerikan duket se do të ndihen në Kosovë, aty ku dy senatorët amerikane Chris Murphy dhe Ron Johnson do të takohen me udhëheqësit politikë të Kosovës, përfshirë presidentin Hashim Thaçi dhe pjesëtarët e shoqërisë civile për të diskutuar mbi zgjedhjet e ardhshme dhe rinisjen e dialogut me Serbinë.
Ekspertë të ndryshëm thonë se arsyeja e lëvizjeve të fundit nga SHBA-ja janë zgjedhjet presidenciale në SHBA, pasi presidentit amerikan Donald Trump i nevojitet një triumf në politikën e jashtme dhe marrëveshja Kosovë-Serbi do të përbënte një fitore të rëndësishme për kreu e Shtëpisë së Bardhë.
Të martën ministri i Jashtëm Ivica Daçiç serb ka bërë të ditur se dialogu pritet të rinisë në fund të këtij viti, në muajin dhjetor. Pas një takimi që ka pasur në një samit në Bled të Sllovenisë, me zotin Palmer, kreu i diplomacisë serbe deklaroi se priste që përfshirja e SHBA-së në Ballkan gjatë muajve të ardhshëm do të rritej ndejshëm.
Daçic u shpreh se Prishtina dhe Beogradi që të mbajnë bisedime më intensive nga dhjetori, duke shtuar se pret presion më të madh nga SHBA-ja drejt Prishtinës për të hequr taksën dhe për të krijuar kushte për vazhdimin e dialogut.
Dhe presioni i ushtruar nga SHBA-ja duket se dha të martën efektet e para. Duke iu përgjigjur kërkesës së ministrit të Jashtëm të Kosvës, zotit Behgjet Pacollit, për liberalizimin e vizave të Kosovë, Daçiç shprehu për herë të mbështetjen e tij për këtë kërkesë të Prishtinës zyrtare, si për dhe hapjen e negociatave të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë.
“Pritshmërisë e SHBA-së janë që këto bisedime të intensifikohen. Tani jemi në një periudhë tranzicioni në Bashkimin Evropian, kështu që përfshirja amerikane është shumë e rëndësishme”, deklaroi Daçiç.
Ditë më parë, Shtëpia e Bardhë duket se thirrur në një takim presidentin serb Aleksandër Vuçiç, i cili është takuar me sekretarin amerikan të Shtetit, Mike Pompeo.
Siç është raportuar në mediat gjermane, Pompeo i ka bërë presion të fuqishëm Vuçiçit që të njohë pavarësinë e Republikës së Kosovës. Sipas medieve në Berlin, Pompeo ia ka bërë të qartë presidentit serb se SHBA-ja pret që të gjendet një zgjidhje deri në verën e vitit 2020.
Mes këtyre përpjekjeve, eurodeputeti sllovak, Eduard Kukan ngre shqetësimin se në tryezën e bisedimeve mund të rikthehet përsëri ideja për shkëmbim të territoreve apo korrigjim të kufijve.
“Unë pres që çështja e njohjes së Kosovës në këmbim të idesë së shkëmbimit të territoreve do të kthehet prapë në tryezë, pavarësisht faktit s mund të destabilizojë fqinjët e Bosnje e Hercegovinës”, ka thënë Kukan gjatë forumit të mbajtur në Slloveni.
Dialogu me Serbinë ka sjellë në Kosovë edhe deputetin e CDU-së Peter Beyer, i cili bëri thirrje për rinisjen e bisedimeve , duke ripërsëritur se Gjermani është kategorikisht kundër idesë së korrigjimit të kufijve.
Beyer komentoi vendimin e SHBA-së për caktimin e një përfaqësuesi special për Ballkanin, duke thënë se do të ishte mirë që edhe Bashkimi Evropian të caktonte një përfaqësues të tillë që do të merrej vetëm me dialogun Kosovë-Serbi.(Gazeta Si)
