Marrëveshja e Shqipërisë me Italinë për emigrantët është unike, pavarësisht interesit nga qeveritë e tjera, deklaroi kryeministri Edi Rama duke shuar shpresat e disa kryeqyteteve të BE-së për të përsëritur këtë marrëveshje.
Roma dhe Tirana ranë dakord vitin e kaluar për të ngritur qendra në Shqipëri, ku do të regjistrohen disa mijëra emigrantë të nisur drejt Italisë dhe më pas do të presin që kërkesa e tyre për azil të shqyrtohet nga zyrtarët italianë.
Plani tërhoqi kritika nga grupet e të drejtave të njeriut, por gjithashtu ngjalli interes nga disa qeveri evropiane të qendrës së djathtë. Partia Popullore Evropiane e qendrës së djathtë madje e bëri atë pjesë të platformës së saj zgjedhore për zgjedhjet e qershorit për Parlamentin Evropian.
”Është unike, 100% unike”, tha Rama në një intervistë për ”Financial Times”.
Ai tha se edhe qeveri të tjera i ishin drejtuar për të parë nëse mund të përsërisnin marrëveshjen me Italinë.
“Unë thashë jo. Sepse nuk ka kuptim për mua. Italia është shumë e veçantë për ne, më shumë se një marrëdhënie strategjike. Është një miqësi e rrënjosur thellë”, tha Rama.
Rama tha se marrëveshja me Italinë bazohej në një histori të gjatë zbatimi të ndërsjellë të ligjit, me rojat bregdetare italiane që ndihmonin Shqipërinë të kontrollonte emigracionin në vitet 1990 dhe përpjekjet më të fundit të përbashkëta kundër kontrabandës së drogës.
Kritikët argumentojnë se plani ka probleme ligjore dhe kosto të larta. Por, nuk është një ide e re. Partnerët perëndimorë janë përpjekur të marrin ndihmën e Shqipërisë për migrantët, që kur ajo mirëpriti mijëra afganë të mbetur të ekspozuar ndaj talebanëve, pas tërheqjes së fuqive perëndimore në vitin 2020.
Lista filloi me kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar.
”Boris Johnson më telefonoi dhe më tha se vlerësonte lidershipin tim dhe që të bënim diçka së bashku”, kujton Rama.
”Le të kemi një marrëveshje që Britania e Madhe të sjellë në Shqipëri migrantët e paligjshëm për t’i mbajtur atje, për t’i përpunuar. Unë thashë, më falni, kjo nuk është e mundur”, shton Rama.
Ndryshe nga marrëveshja italiane, e cila është për strehimin deri në 3 000 persona në të njëjtën kohë, oferta e Mbretërisë së Bashkuar nuk ishte “një numër fiks”, tha Rama.
”Ishte për të gjithë ata që shkonin në BM… si një tranzit. Unë thashë se nuk ka asnjë mënyrë. Pastaj, kishim të tjera që nuk do t’i përmend. Ndër vendet më të pasura në Evropë”, shton ai.
Ai paralajmëroi kundër trajtimit të migracionit si një problem sigurie dhe veçanërisht për qeveritë që përpiqen ta transferojnë atë.
”Kjo çështje nuk mund të trajtohet duke e transferuar problemin”, thotë Rama.
”Përveç Shqipërisë, edhe vendet e tjera të Ballkanit mund të ndihmojnë nëse procesi do të strukturohej mirë dhe do të ruhej brenda ligjit ndërkombëtar”, tha ai.
Por, Evropa e ktheu atë në një çështje ideologjike, elektorale dhe harroi se do t’i duheshin njerëz për të shmangur një “dimër demografik” dhe një rënie ekonomike, për pasojë.
Më shumë se një milion shqiptarë kanë emigruar në BE dhe MB përgjatë viteve, një e treta e popullsisë totale të vendit.
”Lufta në Ukrainë më në fund ka ndryshuar lojën për zgjerimin”, tha Rama, duke shënuar rekordin më të mirë për ekzekutivin në largim të BE-së.
“Gjithashtu, falë Vladimir Putinit, një ndryshim ka ndodhur tashmë”, shton ai.
”Planet e reja të propozuara të BE-së për të përfshirë vendet e Ballkanit Perëndimor në rrugën praktike të bashkëpunimit, të tilla si transferimet e lehta dhe të lira të parave ose burokracia e reduktuar e tregtisë ndërkufitare, do të kishin qenë të pamundura të imagjinoheshin pesë vjet më parë”, tha ai.
”Nuk ka të bëjë me paratë”, shton Rama duke iu referuar një pakete prej gjashtë miliardë eurosh të ofruar për Ballkanin – një shumë që shumica e vendeve në rajon e konsiderojnë modeste.
”Ka të bëjë me hapjen e shtigjeve për t’u integruar dhe për të pasur të njëjtat kushte si anëtarët, duke mos qenë ende anëtar”, thekson ai.
Një kritik i procesit të ngadaltë të zgjerimit të BE-së, Rama vë në dukje se autoriteti moral i bllokut po zbehet.
”Evropa është ballkanizuar”, thotë ai.
”Ne ende e shikojmë Evropën si një vend ku do të mbrohemi nga shpërthimet e nacionalizmit që na çojnë në konflikte dhe luftëra. [Por] lëvizjet nacionaliste në Evropë jo vetëm që kanë gjetur një hapësirë në politikë, por kanë infektuar ose prekur [lëvizjet e tjera]”, përfundon Rama për
