Fjala “përkohësisht” do të jetë kudo në projekt-marrëveshje.
“Është formula e vetme me të cilën Volodymyr Zelensky mund të nënshkruajë, duke shtyrë gjithçka për 10 ose 20 vjet”, profetizon shkrimtari më i famshëm ukrainas, Andriy Kurkov, i përkthyer në dhjetëra gjuhë.
Kështu, thotë ai, lufta në Ukrainë do të përfundojë në vitin 2025.
A duhet t’i besojmë Trumpit?
Çdo diskutim fillon nga këtu: do të bëjë diçka apo jo? Të gjithë e presim. Kur ai u zgjodh, shumë u tronditën, të sigurt se ai thjesht nuk do të na ndihmonte ushtarakisht. Pastaj përsëriti se do ta ndalte luftën për 24 orë dhe tha me vete: ‘Epo, ndoshta jo për 24 orë, por ai do të bëjë diçka’. Tani këtu është ultimatumi për Putinin: ai nuk është në anën ukrainase, por dëshiron ta ‘bëjë Amerikën përsëri të madhe’ dhe kjo është e pamundur të bëhet nëse Putini e bën Rusinë përsëri të madhe.
Nëse Ukraina humbet luftën, do të thotë se Amerika lejon që Koreja e Veriut, Rusia dhe Irani të dominojnë”.
Çfarë skenari, atëherë?
“Unë mendoj se lufta do të përfundojë rreth dhjetorit. Ekonomia ruse është në gjendje të keqe dhe ata po shtypin para. Putin shqetësohet për vitet e ardhshme nëse lufta vazhdon. Kontaktet mes Rusisë dhe Amerikës do të intensifikohen. Trump do të fillojë të ushtrojë presion mbi Zelensky kur duhet ta bindë atë të pranojë disa kushte ruse për armëpushimin”.
A ia vlente të luftoje dhe të vdisje?
“Ishte një çështje mbijetese. Putini donte të gëlltiste Ukrainën duke përsëritur historinë nga viti 1918 deri në 1921, me shtatë ushtri në Luftën e Pavarësisë së Ukrainës dhe në Luftën Civile Ruse në Ukrainë. Kievi duhej të reagonte, përndryshe nuk do të ekzistonte më sot”.
A mund ta kishte ndaluar luftën marrëveshja e marsit 2022 me Turqinë?
“Këto nuk ishin negociata të vërteta. Ndoshta, në vend të kësaj, ishte e mundur të mos lihej lufta të fillonte, duke punuar me Amerikën dhe BE-në. Gjashtë muaj më parë amerikanët na kishin paralajmëruar se Rusia do të sulmonte. Ukraina mund të ishte përgatitur, por Zelensky thotë se nuk donte të përhapte panik. Ata muaj do të kishin mjaftuar për të krijuar një koalicion dhe për të filluar negociatat me Moskën”.
A do të paguajë dikush për këtë?
“Të gjithë politikanët aktualë, përfshirë Zelenskyn. Do të ketë shumë pyetje, pas luftës. Do të jetë në dorën e tij të nënshkruajë marrëveshjen me Rusinë dhe kushdo që ta bëjë këtë do të përfundojë nën akuzë: nuk ka fitore dhe nuk do të ketë dalje emergjente”.
Ndjenja mbizotëruese sot?
“Lodhje. Por nëse ndaloni dikë dhe e pyesni nëse është gati të heqë dorë nga Donbass dhe gjysmën e rajonit Kherson, me siguri do të përgjigjet jo, ne do të luftojmë deri në fund.
Të gjithë kontrollojnë patriotizmin e të tjerëve. 50% e ukrainasve ende e mbështesin Zelenskyn dhe do të pranojnë çfarëdo vendimi që ai të marrë. Alternativa e vetme është Zaluzhny, i cili nuk dëshiron të bëhet president”.
Si mund të kalojë një marrëveshje që refuzon tre vjet premtime?
“Me fjalën ‘i përkohshëm’ të shkruar shumë herë. Ai do të flasë për territore të pushtuara, për 10 apo 20 vjet moratorium, për një klasë të re politike e kështu me radhë”.
A do të ndryshojë klasa në pushtet?
“Jo, është një forcë politike e disponueshme. Shërbëtorët e Popullit (partia e Zelenskyt), krijuar artificialisht në internet, do të zhduket si paraardhësit: me çdo zgjedhje, partia që ishte në pushtet shpërndahet. Nuk jam i sigurt se tjetra do të jetë më e mirë”.
Cila është e ardhmja e Ukrainës?
“Ne do të bëhemi një lloj Qiproje, me toka të pakontrolluara ukrainase. Do të jetë një dhimbje e përhershme”.
Nga çfarë varet paqja?
“Sidomos nga Putini. Nga gjendja ekonomike dhe financiare e Rusisë. Nga marrëdhëniet Trump-Xi në Kinë; tani edhe nga Irani, i cili po kërkon një marrëveshje bërthamore me Trump”.
A i besojnë Zelensky dhe Trump njëri-tjetrit?
“Unë nuk mendoj se dikush i beson Trumpit: ai është gjysmë i çmendur, gjysma tjetër një biznesmen pragmatik që është shumë i pasjellshëm dhe krenar që nuk ka paguar taksat. Ai do të bëjë atë që është e mirë për Amerikën e Trump, për votuesit e tij.”
A do të bëhet bota më e mirë?
“Jo, sepse ai pranoi që kufijtë mund të ndryshohen me forcë. Filloi në Ballkan, tani është shumë më keq. E di, është e tmerrshme, por kutia e Pandorës që Putin hapi në vitin 2014 nuk do të mbyllet pa një katastrofë”.
“La Repubblica”
