Që nga fillimi i pandemisë, shkencëtarët kuptuan se SARS-CoV-2, virusi që shkakton COVID-19, është mjaft dinak. Kur virusi hyn në trup, ai është i aftë të neutralizojë një degë të tërë të sistemit imunitar, duke e lejuar atë të përhapet disa ditë përpara se sistemi imunitar të mund të japë alarmin për një “pushtues” të huaj.
Sidoqoftë, studiuesit ende nuk e dinë ende se cilat inde dhe lloje qelizash janë më të prekshme ndaj SARS-CoV-2. Shumica e kërkimeve janë përqendruar në identifikimin e gjeneve dhe rrugëve që lehtësojnë hyrjen e virusit në qelizat e mushkërive – megjithatë të dhënat klinike dhe shkencore tregojnë se virusi mund të shkaktojë dëme në disa organe.
Një hulumtim i ri ka zhvilluar harta të mundshme për mënyrën se si virusi i infekton këto organe dhe identifikon se cilët faktorë molekularë mund të ndihmojnë në lehtësimin ose kufizimin e infeksionit.
“Të dhënat sugjerojnë se nuk është vetëm një sëmundje e frymëmarrjes. Është shumë më e gjerë se kaq dhe ka potencialin të ndikojë në shumë organe të tjera”, thotë Cedric Feschotte, profesor në Departamentin e Biologjisë Molekulare dhe Gjenetikës, në Kolegjin e Bujqësisë dhe Shkencave të Jetës. “Analizat tona sugjerojnë se ekziston një gamë e gjerë qelizash vulnerabël“.
Studimi i ri harton shprehjen e 28 gjeneve njerëzore të quajtur “SCARFs” – SARS-CoV-2 dhe receptorët dhe faktorët e lidhur me koronavirusin. Duke parë shprehjen ARN me një qelizë të këtyre gjeneve, ata mund të parashikojnë se cilat inde dhe lloje qelizash janë më të prekshme ndaj infeksionit të koronavirusit – si tek të rriturit ashtu edhe tek embrionet.
Krijimi i një harte me pika të ndryshme të hyrjes për virusin është gjithashtu thelbësor për të provuar se ku do të shkojë ai pasi të hyjë në trup. Për më tepër, duke përcaktuar rrugët molekulare të infeksionit, studiues të tjerë mund t’i përdorin ato zona si shënjestra për zhvillimin e ilaçeve për të luftuar infeksionin.
Studimi tregon rrugët alternative të hyrjes për mënyrën se si virusi mund të hyjë në mushkëri, sistemin nervor qendror dhe zemrën. Ai gjithashtu mbështet të dhëna klinike të reja që tregojnë se SARS-CoV-2 gjithashtu infekton zorrët, veshkat dhe placentën. Ata vunë në dukje se grupe specifike të qelizave brenda prostatës dhe testikujve ka të ngjarë ta lejojnë SARS-CoV-2 dhe kjo mund të shpjegojë e dobësinë specifike te meshkujt.
Për më tepër, ky studim rrit njohuritë e studiuesve se çfarë ndodh kur virusi ndërvepron me indet e hundës, një pikë e nxehtë për hyrjen e virusit. Ekipi raportoi se indet në pjesën e kanalit të hundës, të quajtur epiteli i hundës, duken si territor vendimtar në fushën e betejës midis virusit dhe qelizave të hundës, sepse kjo ind tregon shprehje të lartë të gjeneve që lehtësojnë dhe kufizojnë infeksionin.
Studiuesit besojnë se rezultati i “betejës” që zhvillohen në hundë mund të jetë kritik në përcaktimin e vijimësisësë një infeksioni. Studiuesit gjetën një ndryshim statistikor në nivelin e shprehjes së këtyre faktorëve të hyrjes në indet e hundës tek individët e rinj (nën 30 vjeç) kundrejt njerëzve të moshuar (mbi 50 vjeç).
“Kishte dukshëm më shumë qeliza hundore që shprehnin faktorët e hyrjes në SARS-CoV-2 te të moshuarit krahasuar me të rinjtë“, thonë studiuesit. Ndërsa madhësia e mostrës së grupit ishte shumë e vogël për të nxjerrë një përfundim të plotë, nëse kjo prirje vërehet edhe në grupe më të mëdha, atëherë “pjesërisht mund të shpjegojë pse njerëzit e moshuar po sëmuren më shumë sesa të rinjtë”.
Organi tjetër vendimtar që studiuesit monitoruan ishte placenta.
“Ne zbuluam se qelizat placentare të quajtura trofoblaste duket se janë të prekshme,” tha ai. “Është e frikshme të mendosh se nëse placenta mund të infektohet, atëherë virusi mund të infektojë indet e tjera të fetusit, me pasoja të dëmshme për shëndetin e fetusit, siç vërehet me virusin Zika.”
Feschotte vuri në dukje se placenta ende mund të parandalojë që të sapolindurit të infektohen ndërsa janë në bark. Studimet aktuale sugjerojnë që transmetimi nga nëna e infektuar te foshnja gjatë tremujorit të tretë të shtatzënisë është shumë i rrallë. Por është ende herët për të thënë nëse ekziston më shumë rrezik i transmetimit në fazat e hershme të shtatzënisë dhe çfarë pasojash mund të kenë në zhvillimin e fetusit.
Puna në laboratorin Feschotte për ndërveprimin host-virus financohet nga Institutet Kombëtare të Shëndetit.
