Emri i Tinka Kurtit është një ndër emrat më të njohur dhe më të spikatur përsa i përket fushës së teatrit dhe kinematografisë. Mbi 65 vite në skenë, rolet e artistes së merituar janë të shumtë. Mund të numërojmë mbi 340 role, kryesisht drama edhe pse arkivi i saj vazhdon të pasurohet, por sërisht bëjmë gabim në numërim sepse role e saj janë me ‘emra’, me karaktere e personalitete dhe jo vetëm numra.
Guximtare, e qeshur, me një personalitet për tu admiruar, Tinka është një nga artistet më të dashura për publikun. Me një gjuhë të thjeshtë e të moderuar gjithashtu, miqësia me të vjen natyrshëm. Pasioni dhe dashuria për skenën ka bërë që artistja të vazhdojë të dominoi skenën shqiptare me role të shumta.
Tinka ishte e para që theu “tabunë e vrazhdë” të filmave shqiptar të kohës në filmin “Tana” ku nën një peme i dha puthjen partnerit të saj në skenë, aktorit të madh Naim Frashëri. Kjo shënoi edhe puthjen e parë në historinë e filmit shqiptar. Për shkak të kohë dhe të mentalitetit kjo u quajt si një nga ngjarjet më të përfolura të kohës. Për këtë pjesë Tinka shprehet “Megjithatë, edhe pse isha shumë e re, pasioni e bën aktorin të interpretojë edhe skena të tilla, që tashmë janë të zakonshme. Sigurisht që nuk ishte e lehtë. Madje ju them se për të bërë atë puthje, na u desh të realizonim 29 dubla dhe fatkeqësisht skenën e hoqën më pas. Zemërohem me vete dhe them: “Mirë atëherë që nuk lejonte koha dhe regjimi, po sot, përse nuk jepet puthja ime me Naim Frashërin?” Për mua është një nga momentet më të bukura të karrierës sime si aktore, jo vetëm se kam partner një aktor të madh, porse isha një aktore e vërtetë, që shkela çdo besëtytni për të realizuar rolin. Dhe këtë nuk e bënte çdo femër aktore.”
Fëmijëria
Tinka Kurti u lind më 17 dhjetor 1932 në Sarajevë, Bosnjë Hercegovinë dhe jeton në Tiranë prej vitesh. Për herë të parë në skenë, u ngjit kur ishte vetëm 14 vjeç. Rastësisht ka përfunduar në Lice, pasi mësimet i nisi në Politeknikun e Tiranës, por edhe ëndrra për aktore i’u ndërpre në mes, pasi vetëm pas tre muajsh do të përjashtohej nga Liceu me pretendimin se manifestonte shfaqje liberale dhe kurrë nuk e mori diplomën e aktrimit. Por talenti, dhuntia e aktrimit që dominoi tek Tinka e konvertoi në një nga artistet më të mira të Shqipërisë sonë e vogël. Për disa vite u aktivizua në teatrin amator në Shkodër. Në moshën 16 vjeçare ka interpretuar tek “Dasma shkodrane” . Hapi i parë do të hidhej me filmin “Tana” dhe pas kësaj, jeta artistike e Tinkës do t’i kushtohej skenës dhe filmit.
Teatri
Që nga viti 1949 e deri sa doli në pension Tinka ishte aktore e Teatrit “Migjeni” të Shkodrës, ku interpretoi rreth 120 role. Rolet e Dramës janë ato që dominojnë karrierën artistike të artistes, por edhe rolet e komedisë dhe humorit nuk mungojnë. Shkëlqen me role protagoniste si tek “Gjaku i Arbrit”, “Histori Irkutase”, “Toka Jonë” , “Fisheku në pajë” apo “Fejesa e Çehovit” etj.
Filmografia
Tinka Kurti ka interpretuar mbi 50 role edhe në kinema, duke startuar me filmin e parë me metrazh të gjatë shqiptar”Tana”, në vitin 1958. Rruga e saj artistike shënoi në historinë e kinematografisë shqiptare rolet e spikatur si Nënë Pashako tek filmi “Yjet e netëve të gjata” në vitin 1972, Nëna tek filmi “Çifti i lumtur”në vitin 1975, Sinjorina Mançini tek “Vajzat me kordele të kuqe” (1978), Gjyshja tek “Zemra e nënës”, Nena e Neritani tek “Telefoni i një mëngjesi” (1987) etj.
Janë të shumtë filmat por mund të përmendim disa prej tyre si : Ne kerkim te kujt (2012) serial, Familjet (2009) serial, Filumena Marturano (2009) Teatër, Ne dhe Lenini (2008), Mira, Kosova: Desperate Search – Etjet e Kosovës (2006), Dasma e Sakos – (1998), Nata – (1998), Zemra e nënës – (1994), Vdekja e kalit – (1992), Unë e dua Erën – (1991) – Doktoreshe Keti, Balada e Kurbinit – (1990) – Nëna e Dardit, Edhe ashtu edhe kështu – (1989) – Tezja e Almen, Flutura në kabinën time – (1988), Telefoni i një mëngjesi – (1987)- Nena e Neritanit.
Gjithashtu mund të përmendim, Në emër të lirisë – (1987), Hije që mbeten pas – (1985) – Nena e Agronit, Besa e kuqe – (1982) – Dila, Qortimet e vjeshtës – (1982) Nena e Kujtimit, Si gjithë të tjerët – (1981) – Drejtoresha e shtepise se femijes, Mëngjeze të reja – (1980), Nusja – (1980), Gjeneral gramafoni – (1978)- Nena e Halit Beratit, Vajzat me kordele të kuqe – (1978), Emblema e dikurëshme – (1976), Çifti i lumtur – (1975), Lumë drite – (1975), Në fillim të verës – (1975), Nena e Veres, Operacioni Zjarri – (1973), Yjet e neteve te gjata – (1972) Pashako, Guximtarët – (1970), Tana – (1958).
Cmimet dhe Nderimet
Sukseset e shumta në role i siguruan aktores së talentuar çmime të ndryshme, si në festivalet kombëtare të filmit, ashtu edhe ato të teatrit, të cilat kulmojnë me çmimet e karrierës në të dyja fushat. Këtyre çmimeve u shtohen edhe vlerësime të tjera të rëndësishme, si medalja “Mjeshtër i Madh i Punës”, akorduar nga Presidenti i Republikës. Gjithashtu aktorja u nderua edhe me një film-dokumentarë me regji të Esat Teliti, me rastin e ditëlindjes, i cili u shfaq në kinema “Milenium”, ku për 90 minuta u shfaq jeta e bukur dhe e vështirë e Tinka Kurtit. /Marinela Lamçe
