Nga Meral Martini
Ndersa liderët botëror, ambasadorët dhe institucionet e pozicionuar në anët e ndryshme të spektrit ideologjik ndërkombëtar përpiqen të dialogojne me Rusinë dhe të lëshojnë deklarata per shtyp me shpresën për të zbehur tensionet në rritje midis saj dhe Ukrainës, pyetja në mendjen e shumicës së njerëzve është nëse do të shkojnë në luftë?
Dhe per sa kohë mund të mbajne frenat në këtë konflikt që po afrohet pranë e më pranë cepit të shkëmbit?
Shpesh mediat portretizojnë tregimin e Rusisë si armik, si protagonisiti negativ, keqberesi qe shfaqet ne nje drame, film apo liber. Rusia si armike e perëndimit, e BE-së dhe e demokracisë.
Kjo “histeri” Ruse është bërë aq e spikatur sa ka hyrë në portalet tona të lajmeve biles dhe është adoptuar në diskursin e politikanëve tanë – shpesh duke përmendur Rusinë si arsyetim kur duan të ilustrojnë figura, institucione dhe situata si kercenuse per demokracisin e aspiratat e vendit drejte BE-s dhe bashkpunimin ne Ameriken.
Rusia si një kërcënim?
Për të zbërthyer këtë etiketë në lidhje me situatën aktuale me Ukrainën, së pari duhet të kuptojmë se çfarë po ndodh.
“Shteti buffer” – Një shtet bufer është një vend ose territor që vepron si një pikë neutrale e vendosur midis dy vendeve më të mëdha qe kane nje mardhenje armiqësore, për të parandaluar një shpërthim konflikti midis tyre dhe për të krijuar një ekuilibër gjeopolitik. Nocioni është i thjeshtë – dhe mund të kuptohet nëse adoptojmë një perspektivë neoraliste, fuqitë e mëdha në këtë rast Rusia dhe BE-ja në teori nuk mund t’i “besojnë” njëri-tjetrit dhe i duhet kjo hapësirë (Ukraina ) mes tyre për të “marrë frymë” dhe per te qendruar ne paqe.
Tani, nëse Ukraina është apo jo një shtet bufer ka qenë gjithmone nje tem e debatuar, shumë e konsiderojnë të tillë, ndërsa të tjerë janë skeptikë për përdorimin e termit. Vendet ish-sovjetike ose vendet e Evropës Lindore që ndodhen midis BE-së dhe Rusisë janë konsideruar ne menyre “de facto” si shtete buffer, thjesht nga vendosja gjeografike dhe mënyra se si janë ndarë influencat në rajon.Pra, duke iu referuar Ukrainës si një shtet bufer, i cili fshehurazi apo haptazi e ka adoptuar këtë rol historikisht.
Një element kyç që kanë këto vende është se ato janë çmilitarizuar për të ruajtur pikerisht neutralitetin e tyre.
Përgjigja është ndikimi
Rusia dhe NATO kanë bashkëjetuar pavarësisht nyjeve të historisë bashkëkohore që sygjerojnë marrëdhëniet e tyre gjithmone të trazuara dhe gati per konflikt.
Si pershembulur nënshkrimin e “Aktit themelues për marrëdhëniet e ndërsjella e bashkëpunimit dhe të sigurisë” në 1997, i cili premtonte se të dy entitetet do ta konsideronin njëri-tjetrin “kundërshtar” dhe jo “armiq”.
Megjithatë, si të gjitha marrëdhëniet midis fuqive të mëdha, ndikimi është emëruesi i përsëritur dhe ndoshta më i rëndësishëm.
Rusia, e sheh zgjerimin perëndimor drejt lindjes, në zona afër kufijve të saj si një kërcënim dhe provokim të hapur, dhe pse për vite me radhë shumë ish-shtete sovjetike i janë bashkuar NATO-s si Letonia, Lituania dhe Estonia. Megjithatë, çështja e Ukrainës si gjithmonë ka qenë një çështje e vështirë dhe kurimi i Ukrainës drejt NATO-s nuk është një çështje sovraniteti, por një çështje provokimi, thjesht për rolin që ka luajtur ajo në rajon historikisht.
Çfarë Kerkon Rusia?
Dua ta shpjegoj këtë me logjikë të thjeshtë, në mënyrë që njerëzit që e lexojnë këtë, të cilët ndoshta kanë një pikëpamje skeptike për Rusinë, të mund të reflektojnë.
Dhe çfarë mënyrë më të mirë për të reflektuar se vizualizimi?
Imagjinoni dy pronarë që kanë hotele plazhi dhe të dy kanë shezlona dhe kanë një konsensus prej vitesh që të lënë një hapësirë mes tyre për të respektuar dhe jo cënuar bizneset e njeri-tjetrit, pra zone “paqe”.
Dhe një mëngjes te bukur vere, një nga pronarët zgjohet dhe vendosë shezllone tek kjo hapësirë neutrale, se ka mare “ok” e policit bashkiak.
Si mund te perfundoj kjo histori?!
“4 të vrarë e 2 të plagosur për shezlongët në Velipojë! Vriten anëtarë të 2 familjeve pronarë hotelesh”…. do na e konfirmonte lajmi ne media, me 27 Qershor 2021.
Këtu qendron sot konflikti i Rusisë, NATO-s dhe Ukrainës.
Ne gjuhe politike do perkthehej-Krize humanitare ne Afganistan, Siri.
Miliona refugjate nga Libia, Siria dhe me rradhe, i drejtohen brigjeve te Europes.
Etj, etj.
